Edebiyat terimi olarak Edeb-i Kelâm: Acı, hoş olmayan, ayıp, çirkin, kaba veya uğursuz sayılan şeyleri kendi adlarını söylemeden başka sözle ifade etmek. Buna asâlet ve mümtaziyet adları da verilir. Edeb-i Kelâm, bir düşünceyi, bir olayı incelik, asâlet ve nezaketle ifade etmek için anlam, kendine ait olmayan kelimeyle karşılanır. Genellikle şu üç durumda bu yola başvurulur:
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- Epik (Destansı) Tiyatro Geleneksel tiyatro ile modern tiyatronun özelliklerini harmanlayan, ma
- Olay Örgüsü Okuyucuda veya dinleyicide estetik bir etki uyandırmak amacıyla konuy
- Ferd Divan edebiyatında başka beyitlere bağlı olmayan beyitlere verilen ad.
- Mey Şarap anlamına gelen Mey, Divan şiirinin temel manzumlarından biri ola
- Dipnot Yazarın yararlandığı kaynakları ve alıntıları metnin geçtiği yerlerde
- Rakta Arap harflerine göre bir harfi noktalı, bir harfi noktasız kelimeleri
- Mütekerrir Murabba, muhammes, müseddes gibi nazım şekillerinde bendlerin sonların
- Tekerleme Kimi sözcüklerin, seslerin yinelemesi, ölçü, uyak gibi öğelere bağlı k
- Plot Roman, hikaye, tiyatro gibi eserlerde, baştan sona devam eden hareketl
- Alafranga Frenklerin töre, âdet ve hayatına uygun, Frenklerle ilgili, alaturka k