ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında 1788-1791 savaşlarına son veren ve Ziştovi'de imzâlanan barış antlaşması. 1787'de başlayan Osmanlı-Rus Harbi devam ederken 1788'de Avusturya Rusya'nın yanında Os...

Etkeni verem basili ya da Koch basili olarak adlandırılan Mycobacterium cinsi bakteriler olan bulaşıcı hastalık. Tüberküloz olarak da bilinir. Verem, başta sığır olmak üzere öteki evcil hayvanlarda da...

Vücudun dokularında irin toplanması. Bir apsenin çeperinin dokusu bozuk ve iltihaplı, içi ise irinlidir. İrin özellikle çok çekirdekli akyuvarlarla yutarhücrelerden (fagosit) ve kangren ürünlerinden o...

Osmanlı sanatında figüratif ya da figürsüz her türdeki resim ürününe verilen genel ad. Ancak günümüzde kumaş üzerine renkli ipliklerle yapılan işlemeler için de bu ad kullanılır. Nakış yapılarına da...

Ürenin jelatin eşliğinde hipokloritle yükseltgenmesi sonucunda ya da amonyaktan klor gazı geçirilerek elde edilen renksiz bir sıvı (N2H4). Tuzlar, hatta alkali metaller için iyi bir çözücüdür. Kararsı...

Baltık Denizi kıyıları boyunca yaşamış eski bir Cermen halkı. Batı'da Roma'nın çöküşü sırasında Sakson korsanları, Kuzey Denizi'ne egemen oldular. İ.S. 5. yüzyılın ilk yarısında, Saksonlar hızla Kuzey...

Ruhsal yaşama ve bedene egemen olmayı amaçlayan Hint felsefe sistemi. Hint felsefesinin altı geleneksel sisteminden biridir. Yoga sözcüğü dünyanın en eski ana dili olan Sanskrit dilinde boyunduruk anl...

Bos grunniens. Çift toynaklılar (artiodactyla) grubunun Bovidae ailesinden sığır cinsi. Tibet yaylalarında yaşayan bu tür iri yapılı, omuz yapısı hörgüç şeklinde çıkıntılı, başı oldukça aşağıda ve gör...

Mide mukozasının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan hastalık, mide nezlesi. Başlıca belirtileri iştahsızlık, midede yanma ve şişkinlik, kusma, baş dönmesi, midede ağrılar, dilin beyaz oluşu ve nadiren...

Eski Roma'da profesyonel savaşçılara verilen ad. Lâtinceden gelen bu kelime, gladius kelimesinden türemiş olup, kılınçlı savaşçı demektir. Bunlar eskiden Etrüsk cenâze merâsimlerinde gösteriler yaparl...

Rodop Dağları'ndan doğan (Güney Bulgaristan) ve Edirne yakınında Meriç'e karışan ırmak. Üzerinde bir baraj ve hidroelektrik santralı bulunan Arda'nın uzunluğu 180 km.'dir. ...

Prunus persica. Gülgillerden, ılıman bölgelerde yetişen, pembe çiçekli bir ağaç. Anayurdu Çin'dir. Çin'den Batı Asya'ya, oradan da Avrupa'ya geçmiştir. Avrupa'ya İran'dan İspanyollar tarafından getirt...

Belirgin bir hücre çekirdeği içeren ve bakterilerle mavi-yeşil algler dışında kalan bütün hücre ve canlıların ortak adı. Ökaryot hücrede çekirdek zarı, kromozomlar, mitokondri, golgi cisimciği, endopl...

Zerdüşt Tanrısı Ahura Mazda'nın Arapçalaştırılmış adı. Vesta dilinde Ahura Mazda denen bu tanrıya, Pehlevi dilinde Ormazd ya da Oharmazd denir. Zerdüşt dininin en büyük tanrısıdır. Sözcük anlamı "bilg...

Troposferde yoğunluğu az olan havayla dolu bölüm. Yüzey şekilleri ve meteorolojik koşullar nedeniyle düşey hava akımlarının bulunduğu bölgelerde hava boşluğundan söz edilir. Böyle bir bölgede uçaklar ...

İlk ve en ayrıntısız Yunan mimarî düzeni. Bu düzende yapı, sağlam temellere dayalı, üç ya da daha çok kademeli kaide üstüne yapılmıştır. Penceresizdir, çevresini altlıksız sütunlar çevirir. Kaidenin ü...

Gemilerin yapıldığı ve onarıldığı yerlere verilen ad. Tersane sözcüğü, Arapçadaki "dar ussınaa" (sanat evi) sözcüğünden gelmektedir. Daha çok savaş gemilerinin onarıldığı ve yapıldığı yerler için ters...

Zeytingillerden, beyaz, kırmızı ya da sarı renkli, çiçekleri güzel kokulu olan bir ağaççık. Akdeniz iklimine özgü güzel kokulu bitki, yıllar yılı aşkın göstergesi, masum bir hediye olarak kullanılmış ...

Yüksek sıcaklıkları ölçmeye yarayan aygıt. Değişik türleri vardır. Platin dirençli termometreler ve ısılçift ilkesiyle çalışan pirometrelerin, sıcaklığı ölçülecek cisimle temas hâlinde olmaları gerekl...

Pasmantarlarının neden olduğu bitki hastalıklarına verilen ad. Bu hastalığı yapan mantarlar, pasmantarları (Uredinales) takımındandır. Bu takımın yaklaşık 3.000 türü bulunur. Hastalığa pas adının veri...

Diyarbakır iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasaba. İlçe toprakları oldukça engebeli ve ormanlıktır. Kasaba ilin 92 km kuzeyinde yer alır. Ekonomisi hayvancılık, meyvecilik ve bademciliğe d...

Osmanlılarda devletin bakanlık, valilik gibi yüksek görevlerinde bulunan ve paşa unvanını taşıyan kimselere verilen ad. Osmanlı Devleti'nde ilk vezir, 1327-1337 yılları arasında bu unvanı taşıyan Alâe...

Osmanlı Devleti'yle İran'da egemen olan Safevîler arasında 23 Ağustos 1514′te Çaldıran ovasında yapılan meydan savaşı. Yavuz Sultan Selim, babası II. Bayezit ve kardeşleriyle taht mücadelesi ver...

Bir düzlem ya da eğik bir yüzey üzerine resmedilen nesnelerin, gerçekteki duruş ve derinliklerinin belirtilmesi. Aynı boyuttaki nesneler bir gözlemciden ufuk çizgisine doğru sıralandıkça gözlemciye, g...

Canlıların sınıflandırılmasıyla ilgilenen bilim dalı. Taksonomi terimi Yunanca taksis (düzenleme) ve nomos (yasa) sözcüklerinden türetilmiştir. ...