ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Horasan'da hüküm sürmüş hanedan (821-873). Hanedanın kurucusu olan Tahir bin Hüseyin, Abbasî Halifesi Memun tarafından Horasan valiliğine atandı. Kendi adına hutbe okuttuğunun ertesi günü öldü (822). ...

(1803 Salzburg-1853 Venedik), İtalyan matematikçisi ve fizikçisi. 1847-1850 yıllarında Prag Teknik Üniversitesi, Chemnitz Maden Orman Akademisi ve Viyana Teknik Üniversitesi'nde profesör olarak öğreti...

(?, Tırhala-1923 İzmir), Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi. Sarıgöllü Hacı Sofu ailesinden Feyzullah Ağa'nın kızıdır. 1876'da Selânik Asakiri Milliye taburunda üsteğmen olarak görev yapan Ali Rıza Efend...

Dört yüzü de üçgen biçiminde olan piramit. 6 ayrıtı, 4 köşesi vardır. Yüzlerinin sayısı en az olan üç boyutlu geometrik cisimdir. Her bir yüzü eşkenar üçgenlerden oluşmuşsa düzgün dörtyüzlü adını alır...

Calvin'in Protestan kiliselerinin yönetimini papazlarla lâik kişilerden oluşan bir kurula (Presbiterium) bırakma önerisine göre kurulan Protestan mezhebi. Aslında kurul, papazların ve papazlık örgütün...

Toprağı burguyla delerek açılan ve suyu kendiliğinden fışkırtan kuyu, artezyen kuyusu. Kuyunun alt ucu, daha yüksek düzeydeki bir kaynaktan beslenen bir derin su birikintisine açılır. Su, açılan kuyud...

Kutsal ve güçlü olduğuna inanılıp tapılan varlık. Mabuta tapınma, ondan bir kötülüğü uzaklaştırmasını ya da bir iyiliği getirmesini dilemek için yapılırdı. Kimi çoktanrılı dinlerde her mabudun ayrı ta...

Sinir zayıflığının yol açtığı hastalık. Nevrasteni hem sinirsel, hem ruhsal yönü olan bir hastalıktır. Nevrasteniye yol açan pek çok neden mevcuttur. Ağır ve sürekli enfeksiyon hastalıkları, fiziksel ...

Nezr, ya'nî adak ibâdettir. Adak ancak Allah için yapılır. Kul için yapılmaz. Adak, bir ibâdettir. Çünkü, namaz, oruç, hacca gitmek ve başka ibâdetler nezr olunur. Nezrin yerine getirilmesini dînimiz ...

Bir cismin ya da maddenin, termometre gibi bir araçla ölçülebilen sıcak ya da soğuk olma derecesi (simgesi T). Sıcaklık, bir cismin başka bir cisimle ısıl temas durumuna gelmesi hâlinde meydana gelen ...

Taşkırangillerden, bir yıllık otsu bitki, taşkırançiçeği (Saxifraga). Kuzey yarıkürenin ılıman, soğuk ve yüksekçe bölgelerinde kaya çatlaklarında ya da taşlar arasında yetişir. Beyaz, sarı, mor ya da ...

Bedeni zeytinyağıyla yağlayarak yapılan bir tür serbest güreş. M.Ö. 4. yüzyıldan beri Türklerin güreş yaptığı bilinmektedir. İlkbahar aylarında doğanın canlanışını kutlamak amacıyla yapılan kutlamal...

(? Van-1592 Medine), bilgin. Vanlı olduğu için Naima tarafından Mehmedül Vani olarak adlandırılmıştır. Medreselerde okudu, müderrislik ve müftülük yaptı; Rodos, Manisa, Selânik, Kütahya ve Medine kadı...

Allahü teâlâdan başkasına tapınmak, ibâdet etmek, putlara heykellere, canlı ve cansız eşyânın kendisine veya resimlerine tapmak. Allahü teâlânın râzı olmadığı şeyleri isteyenlerin ve yapanların arzula...

Metal filizlerinden, istenen özellikte metal elde etmek için kullanılan bir işlem. Pirometalurjide metal filizi, fırınlarda yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılır. Bu işlemde ateşin fiziksel olduğu kadar ...

Bir devrede, kutupları değişmeyen bir akım kaynağının sağladığı tek yönlü akım. Pillerde, akümülatörlerde, dinamolarda ve fotosellerde üretilen doğru akım, en çok elektrikli kaplamada, kaynak işlerind...

Eski Mısır kültüründe önemli bir yer tutan insan başlı, aslan gövdeli mitolojik yaratık. Bilinen en eski sfenks, Kefren piramidinin doğusunda yer alan ve M.Ö. 2500′de yapıldığı sanılan Gize sfen...

(Les Trois Mousquetaires). Alexandre Dumas Père'in tarihî romanı (1844). Romandaki olaylar XIII. Louis döneminde geçer. Kişilikleri birbirinden farklı olmakla birlikte görev ve arkadaşlık duygularıyla...

Çift kanatlılar (Diptera) takımından Drosophila cinsine ait yaklaşık bin böcek türünün ortak adı. Genellikle çürümüş meyvelerle beslenirler. Bu sineklerin önemi, yaşam çevrimleri çok kısa olduğundan, ...

Yüksek sıcaklıkları ölçmeye yarayan aygıt. Değişik türleri vardır. Platin dirençli termometreler ve ısılçift ilkesiyle çalışan pirometrelerin, sıcaklığı ölçülecek cisimle temas hâlinde olmaları gerekl...

Elle çevrilen bir kol ve kova ipinin sarıldığı silindir biçiminde bir tamburdan oluşan ve kuyudan su çekmeye yarayan araç. En eski kaldırma aygıtlarından biridir. Uzak Doğu'da ortaya çıkış tarihi bili...

İran Körfezi'nin güneydoğu kıyısında kent. Nüfusu 266.000 (1989). Birleşik Arap Emirlikleri'nin üyelerinden biri olan ve aynı adı taşıyan şeyhliğin merkezi olan kent, bu kıyıların en önemli ticaret li...

(Arapça: Ad Davhah), Katar'ın başkenti ve Doha Yarımadası'nın doğu kısıyında başlıca ticaret limanı. Kentin nüfusu 190.000'dir. ...

Çin'de M.Ö. 6. yüzyılda ortaya çıkan felsefî akım. Taoizm de denir. Tao; evrenin yolu, düzeni ve yasası anlamına gelir. Taoizm'in kurucusu Çinli filozof Lao-Tzu'dur. Taoizm, evrende bir düzen olduğunu...

Eskiden söyleyeni bilinmeyen şiirlerin altına yazılan söz. Arapçada "bilmem" anlamındadır. La biçiminde kısaltılarak da kullanılmıştır...