Bankalar Ve Bankacılık
Faizle para alıp veren, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, iktisadî girişimlerde bulunan malî kuruluşlar. Türkiye'de bankalar" href="/bankalar.htm">bankaların kuruluşu, çalışması, kişilerle olan ilişkileri 7129 sayılı Bankalar Kanunu ile düzenlenmiştir. Bankaların belirli yasalara dayanarak çalışma sistemine bankacılık" href="/bankacilik.htm">bankacılık adı verilir. Bankacılık, bir güvenirlik kurumu olduğundan tarihte, Mezopotamya uygarlıklarında tapınaklardaki rahipler ödünç para alıp verme işleriyle uğraşırlardı. Eski Yunan'da da bu durum devam etmiştir. Orta Çağ'dan itibaren, özellikle İtalya'da faiz karşılığı borç para alıp verenler türemiş ve "banco" adını alan tezgâhlar arkasında bu iş yapıldığından günümüzdeki banka sözcüğü doğmuştur. Türkiye'de de 19. yüzyılın ortalarına kadar bankacılık" href="/bankacilik.htm">bankacılık faaliyetleri bankerler aracılığıyla yapılmış, ilk kez 1847'de İstanbul Bankası, 1867'den sonra da yerli sermayeli bankalar" href="/bankalar.htm">bankalar kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde Merkez Bankası, Etibank, Sümerbank gibi bankalar" href="/bankalar.htm">bankaların kurulmasından sonra özel sermayeye dayanan bankalar" href="/bankalar.htm">bankalar da faaliyete geçmiştir. Bankalar, tasarruf amacıyla biriktirilen paraları toplarlar (mevduat). Mevduatın dışında, bankalar" href="/bankalar.htm">bankaların sağladığı kaynaklar arasında tahvil satışları ve reeskont bankalar" href="/bankalar.htm">bankalarından alınan borçlar vardır. Ayrıca, pek çok bankanın çeşitli sınaî kuruluşlarda yatırımları olduğundan, buradan gelen kârlar da bankalar" href="/bankalar.htm">bankaların para hacmini artırır. Bankalarda toplanan paralar, gereksinim duyan özel ya da tüzel kişilere, karşılık gösterilmek koşuluyla ve belirli bir faiz karşılığı borç olarak (kredi) verilir. Kredi alanın bankaya göstereceği teminatlar, taşınır ve taşınmaz malları kapsar. Krediler biçim olarak, "açık kredi", "iskonto kredisi" ve "imza karşılığı kredi" (teminat ya da kefalet kredisi) olarak bilinir. Ödeme sürelerine göre sınıflandırılmada, kısa, orta ve uzun vadeli krediler vardır. Bankaların, mevduat sahiplerine çekler ve havale yoluyla yaptığı ödemeler "kasa hizmetleri" olarak bilinir. Ayrıca, ticarî senet ve çeklerin tahsil edilmesini düzenlemek, hisse senedi ve tahvillerin müşteri adına alım satımı, amorti ve gelirlerinin ödemesini yapmak, yabancı paraları alıp satmak gibi işler ise "ek hizmetler" olarak adlandırılır. İşlevlerine göre sınıflandırılmış bankalar" href="/bankalar.htm">bankalardan ticaret bankalar" href="/bankalar.htm">bankaları, kaynaklarının hacimli olmayışından dolayı ancak kısa vadeli krediler verebilir. Büyük işletmelerin tesislerini genişletmesi ya da yenilemesi, yeni tesislerin kurulması için gerekli orta ve uzun vadeli krediler, yatırım bankalar" href="/bankalar.htm">bankaları tarafından karşılanır. Her banka dış ticaret işleriyle uğraşırsa da, bu konuda uzmanlaşmış bankalar" href="/bankalar.htm">bankalar, uluslararası rekabetle mücadele etmek, ihracatçıya kredi sağlamak gibi konularda yardımcı olurlar.
