Berlin Antlaşması
İngiltere, Fransa, Çarlık Rusyası, Avusturya-Macaristan, Almanya, İtalya ve Osmanlı İmparatorluğu arasında 13 Temmuz 1878'de imzalanan antlaşma. Ayastefanos Antlaşması Balkanlar'da, Çarlık Rusyası'nın korumasında bir Bulgaristan prensliğinin kurulmasını öngörüyordu. Bu prensliğin sınırları, Tuna Irmağı'ndan Ege Denizi'ne dek uzanıyordu. Bu durum, Çarlık Rusyası'nın Balkanlar'da üstün bir duruma geçmesi, Bulgaristan aracılığıyla da olsa Ege Denizi'ne çıkması anlamına geliyordu. Ayrıca İngiltere'nin ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun çıkarlarını zedeliyordu. Bu iki devletin karşı koyması hatta İngiltere'nin savaş hazırlıklarına girişmesi üzerine savaşlardan yorgun çıkmış olan ve İngiltere'ye karşı yeni bir savaşı göze alamayan Çarlık Rusyası baskılara boyun eğerek yeni bir konferansın toplanmasını onayladı. Hatta İngiltere ve Çarlık Rusyası bu konferansta aralarında birlik sağlamak için 30 Mayıs 1878'de gizli bir antlaşma da yaptılar. Bu gizli antlaşma Avusturya-Macaristan'a da bildirildi, onun da onayı alındı. Antlaşma başlıca şu koşulları içeriyordu: 1) Bulgaristan prensliği ikiye ayrılacak, Balkan Dağları ile Tuna arasında asıl Bulgaristan prensliği yer alacak ve prens tarafından yönetilecektir. Balkanlar'ın güneyi Osmanlı Devleti'ne geri verilecek, ancak burada özel bir yönetim kurulacak ve bir Hristiyan vali tarafından yönetilecektir. 2) Epir, Teselya ve öbür eyaletlerde yapılacak yenilik, öbür Avrupa devletlerinin onayıyla olacaktır. 3) İngiltere, Romanya'ya ait olan Besarabya'nın Rusya'ya katılmasını, buna karşılık Dobruca'nın Romanya'ya verilmesini onaylayacaktır. 4) İngiltere; Kars, Ardahan ve Batum'un Çarlık Rusyası'nda kalmasını, Doğubeyazıt'ın Osmanlılara geri verilmesi koşuluyla kabul edecektir. Bu gizli antlaşmadan sonra İngiltere ile Avusturya-Macaristan arasında da gizli bir antlaşma yapıldı. Bu antlaşmayla iki devlet Bosna-Hersek'in Avusturya-Macaristan tarafından işgalini kararlaştırdılar. İngiltere, Osmanlı Devleti ile de gizli bir antlaşma yaptı. Bu antlaşmayla Kıbrıs'ın İngiltere'ye bırakılması, Osmanlı Devleti tarafından kabul edildi. Bu hazırlıklardan sonra, Ayastefanos Antlaşması'nı görüşecek olan kongre, Alman Şansölyesi Prens Bismarck'ın başkanlığında Berlin'de toplandı. 64 maddelik Berlin Antlaşması'nın önemli maddeleri şunlardır:
1) Sırbistan, Karadağ, Romanya bağımsız olacak, Romanya Besarabya'yı Çarlık Rusyası'na verecek, buna karşılık Dobruca'yı alacaktır.
2) Yunanistan lehine olmak üzere Teselya sınırında düzenlemeler yapılacaktır.
3) Bulgaristan Prensliği üçe bölünecek, 1. bölge Osmanlı egemenliğinde özerk olacak, Osmanlı Devleti'ne vergi verecek, 2. bölge Doğu Rumeli adıyla Osmanlı Devleti'ne bırakılacak, bu bölgenin yönetimi hakkında büyük devletlerce kurulan bir komisyon aracılığıyla bir bildirge hazırlanacaktır. Doğu Rumeli, padişah tarafından atanan Hristiyan bir vali tarafından yönetilecektir. 3. bölge, Makedonya olup yenilik yapılmak koşuluyla Osmanlı Devleti'ne bırakılacaktır.
4) Bosna-Hersek Avusturya tarafından yönetilecektir, ama bu eyaletler Osmanlı topraklarından sayılacak, ayrıca Avusturya, Yeni Pazar sancağında asker bulundurma hakkına sahip olacaktır.
5) Çarlık Rusyası Kars, Ardahan ve Batum'u alacak, Doğubeyazıt'ı Osmanlı Devleti'ne geri verecektir. Batum'da asker bulundurulmayacaktır.
6) İngiltere, Osmanlı Devleti ile imzalamış olduğu antlaşma koşullarına uygun olarak Kıbrıs Adası'na yerleşecektir.
