Çanakkale Cephesi
Çanakkale Cephesi, I. Dünya Savaşı'ndaki gelişmelerde çok önemli rol oynayan cephelerden biridir. İtilâf devletleri, Boğazlar'ı ve İstanbul'u alarak Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak istiyorlardı. Ayrıca Boğazlar ele geçirildiğinde Rusya'ya daha kolay yardım gönderilebilecekti.
Bu amaçlarını gerçekleştirmek için İtilâf devletleri güçleri önce Seddülbahir ve çevresini topa tutmaya başladı. Sonra İngiliz ve Fransız donanması Boğazlar'dan geçmek için 18 Mart 1915′te Çanakkale'ye geldi. Ancak Nusret mayın gemisi Boğaz'a mayın döşemişti. Mayınlar ve Türk askerlerinin karadan açtığı top ateşi sonucunda, düşman donanması büyük kayıplar vererek, geri çekilmek zorunda kaldı.
Boğazlar'ı denizden geçme girişimi başarısız olunca İngiliz ve Fransız komutanlar karadan Gelibolu'ya asker çıkarmaya karar verdiler. Bunun üzerine İngiliz, Fransız, Avusturya, Yeni Zelânda (Anzak) askerlerinden oluşan bir kuvvet Arıburnu, Seddülbahir ve Kumkale bölgelerine çıkarma yaptı.
Çanakkale Savaşı'nın bütün hızıyla sürdüğü bir sırada Mustafa Kemal Anafartalar Grup Komutanlığına getirildi. Kendine güvenen, görevine aşırı bağlı, çabuk ve doğru karar veren bir komutan olan Mustafa Kemal, kısa zamanda düzensiz askerî birlikleri bir araya toplayarak disiplinli bir ordu oluşturdu. Gelibolu yarımadasında düşmanın saldıracağını tahmin ederek bir savunma plânı hazırladı. Düşman kuvvetleri 25 Nisan 1915′te Mustafa Kemal'in düşündüğü şekilde saldırılarına başladı.
Türk askeri Anafartalar, Arıburnu ve Conkbayırı'nda tarihte örnek gösterilecek bir savunma gerçekleştirdi. Mustafa Kemal Arıburnu'nda askerlerine, "Size ben taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve başka komutanlar gelebilir." demiştir. İtilâf devletlerinin en modern silâhlarını kullandığı bu savaş, Mustafa Kemal'in ileri görüşlülüğü sayesinde Türk askerlerinin zaferiyle sonuçlandı.
Çanakkale cephesindeki savaşların kazanılmasıyla İstanbul ve Boğazlar kurtarıldı. İtilâf devletleri Boğazlar'dan Rusya'ya yardım gönderemeyince Rusya'da ekonomik sıkıntılar arttı, ihtilâl patlak verdi ve Çarlık düzeni yıkıldı. Bu cephedeki savaşların sonuçları Birinci Dünya Savaşı'nın uzamasına neden oldu. Bu cephe I. Dünya Savaşı'nda Türk ordularının zaferle çıktığı tek cephe oldu. Mustafa Kemal'in başarıları Türk milletinde ona karşı sevgi ve güvenin oluşmasını sağladı.
