Cenap Şahabettin Kimdir?
(1870 Manastır-1934 İstanbul), şair. Babası Binbaşı Şahabettin Bey'in ölümü üzerine ailesiyle birlikte İstanbul'a geldi. Ortaöğrenimini Eyüp ve Gülhane askerî rüştiyelerinde, yükseköğrenimini Askerî Tıbbiye Mektebi'nde tamamladı (1889). Dört yıl Paris'te ihtisas yaptı. Mersin, Rodos ve Cidde'de karantina doktorluğu, sıhhiye müfettişliği görevlerinde bulundu. 1914'te Osmanlı edebiyat tarihî müderrisi olarak girdiği Edebiyat Fakültesi'nden Rıza Tevfik ve Ali Kemal'le birlikte istifa zorunda bırakıldı (20 Eylül 1922). İlk şiiri, Saadet gazetesinde yayımlanan (3 Aralık 1885) bir gazeldir. Bu döneminde Muallim Naci'yi taklit etmiş, Hâmid ve Recaizade'nin etkisinde kalmıştır. Fransa'da bulunduğu dört yıl, Verlaine ve Mallarmé'yi okumuş, Hazine-i Fünun dergisinde yayımladığı şiirlerde yeni biçimler aramış, bu şiirleri Hüseyin Cahit ve Tevfik Fikret övgüyle karşılamışlardır. Mektep dergisinde yayımlanan "Ağlasam" redifli şiirini Fikret'in "tanzir" etmesi edebiyat ve çevrelerinde adı üzerinde yankı uyandırmasına yol açmıştır. Edebiyatı Cedideciler ile birleştiği bu dönemde dergide 47 şiir, 11 makale ve "Hac Yolunda" adıyla gezi notları yayımlamış, Edebiyatı Cedide akımının benimsediği ilkelerin savunucusu olmuştur. Mütareke yıllarında, Ali Kemal'in Peyam gazetesinde Kurtuluş Savaşı bilincine ve Anadolu'daki harekete karşı yazılar yazması, edebiyat ve Darülfünun çevrelerinde tepkiyle karşılanmıştır. Belli bir incelik ve duyarlığın şiirlerini yazmayı başaran şair, Osmanlı dil, beğeni ve dünya görüşünün yarattığı karşıdevrimci tutumla dilin arınması yolundaki çalışmaları benimseyen edebiyat adamlarının karşısına çıkmıştır. Ali Canip, Ruşen Eşref, Fuat (Köprülü) ile yaptığı tartışmalarda Arapça ve Farsçayı savunmuş, Türkçülük akımını "İşittiğim ve bildiğim tarihî yalanların en büyüğü budur" diye nitelemiştir. 1908'den 1927'ye kadar Serveti Fünun dergisinde 85 şiir ve edebiyat yazısı yayımlayan Cenap Şahabettin, Cumhuriyet'ten sonra büyük bir dönüş yapmış, Cumhuriyet gazetesinde yayımladığı bir yazıda (16-19 Mayıs 1933) "mazi ahtapotunun kollarından ruhlarını kurtaramayanların inkılâbın yüksekliğini kavrayamayacaklarını" ileri sürmüştür. Yapıtları: "Hac Yolunda" (1909-1925), "Yalan" (oyun, 1911), "Evrak-ı Eyyam" (makaleler, 1915), "Körebe" (oyun, 1917), "Nesr-i Harb, Nesr-i Sulh ve Tiryaki Sözleri" (makaleler, özdeyişler, 1918), "Avrupa Mektupları" (1919).
