Edebiyat terimi olarak Makta: Gazel ya da kasidenin son beyti.
Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) terimi olarak Makta: Mikta veya kalem yastığı da denir. Bir karış uzunluğunda, kalınca bir parmak eninde ve yassıdır. Kalemi yonttuktan sonra üzerine koyarak ucunu çıtlatmak için, yani dikine keserek yazı yazacak bir hâle getirmek için kullanılmıştır. Kalemin oturduğu yuvaya hane-i kalem denir. Makta genellikle fildişinden yapılmıştır. Altın kakmalı olanları da vardır. Ama bunlarda da kalemin ucunun geleceği yere ufak ve konik bir fildişi parça yapıştırılmıştır.
Makta ustaları mülga Mevlevî tekkelerinden ve bazen Bektaşî'lerden çıkmıştır. Bu maktaların baş tarafında zarif bir Mevlevi sikkesi ve altında talik yazıyla «Ya Hazret-i Mevlânâ» yazısı vardır. Daha altta hendesî şekillerde çiçekler ve üstatların zarif ve girift imzaları görülür.
N. Rüştü Büngül'ün, Eski Eserler Ansiklopedisi'nde makta yapan üstatlar arasında Bursalı Fahrî, Edirneli Nakşî, Çevrî, Resmî, Fikrî, Rıza ve Eski Reşid adları geçmektedir.
Makta ustaları mülga Mevlevî tekkelerinden ve bazen Bektaşî'lerden çıkmıştır. Bu maktaların baş tarafında zarif bir Mevlevi sikkesi ve altında talik yazıyla «Ya Hazret-i Mevlânâ» yazısı vardır. Daha altta hendesî şekillerde çiçekler ve üstatların zarif ve girift imzaları görülür.
N. Rüştü Büngül'ün, Eski Eserler Ansiklopedisi'nde makta yapan üstatlar arasında Bursalı Fahrî, Edirneli Nakşî, Çevrî, Resmî, Fikrî, Rıza ve Eski Reşid adları geçmektedir.
Benzer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri:
- Mibret
Eğe cinsinden bir âlet. Kamış kalemin elyafı ile diğer kısımlarının te
- Pergament
Ak deri, parşömen ile ilgili bilgilere bakınız.
- Sure Gülü
Genellikle surelerin başladığı sayfa kenarına konan, içi boş, b az an
- Kümmi
Eski yazma kitap çeşitlerinden, birinin adıdır. Uzunlamasına ve küçük
- Dövme Altın
Yaprak (varak) hâlinde altın.
- İstinsah
Nüshasını çıkarmak, kopya etmek. Eskiden, müellifin yazdığı ya da hazı
- Sıvama Altın
Kat kat sürülen altın. Bir kat sürülene sürme altın denir.
- Kuşak
Bir abidenin çevresini tamamen yahut kısmen kuşatan ve uzaktan okunabi
- Şemseli Kap
Kabında şemse bulunan kitap ciltlerine denir. Şemse, cildin sağ kapağı
- Yağma Bulut
Bulut şekillerinin daha kesif olarak bir arada çizilmeleridir. Serbest
