Osmanlıca terimi olarak Şeyhülislam: Divana katılan fakat oy kullanmayan şeyhülislamın protokoldeki sırası veziri azamla aynıydı. Hem ilmi kişiliği, hem de fetva verme yetkisi dolayısıyla şeyhülislama büyük saygı gösterilirdi. Bayramlaşma sırasında padişah sadece şeyhülislamın karşısında ayağa kalkardı.
Önemli devlet işleri hatta padişahların görevden alınması için şeyhülislamın fetvası gerekiyordu. Şeyhülislam idam cezasına çarptırılamaz, tutuklanamaz ve hapsedilemezdi. 17. yüzyıla kadar görevden alınması bile söz konusu değildi. Tanzimat'tan sonra şeyhülislamların yönetimdeki önemi azalmaya başladı.
Önemli devlet işleri hatta padişahların görevden alınması için şeyhülislamın fetvası gerekiyordu. Şeyhülislam idam cezasına çarptırılamaz, tutuklanamaz ve hapsedilemezdi. 17. yüzyıla kadar görevden alınması bile söz konusu değildi. Tanzimat'tan sonra şeyhülislamların yönetimdeki önemi azalmaya başladı.
Tarih terimi olarak Şeyhülislam: Osmanlı İmparatorluğu'nda hükümette sadrazamdan sonra yer alan, fetva verme yetkisi taşıyan fıkıh uzmanı ve ilmiye sınıfının başı.
Sosyal Bilgiler terimi olarak Şeyhülislam: Osmanlı İmparatorluğu'nda kabinede sadrazamdan sonra yer alan ve genellikle din işlerinden sorumlu olan üye. Devlet işlerinin İslam dininin esaslarına göre yürütülmesini sağlar ve yürütülecek işler için fetva verirdi. Divan'a Kanuni devrinde katılmış ve Sadrazamla eşit tutulmuştur.
İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük terimi olarak Şeyhülislam: Osmanlı Devleti zamanında kabinede Sadrazamdan sonra yer alan ve din işlerine bakmakla beraber dünya işlerine de din bakımından karısan üye (Devlet işlerinin dine uygun olup olmadığı hakkında fetva verirdi).
Benzer İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Terimleri:
- Beyanname
Bir kimsenin resmi bir kuruluşa herhangi bir durumu bildirmek için ver
- Fetva
1- İslam hukuku ile ilgili bir sorunun dinî hukuk kurallarına göre çöz
- Şeyh
Tarikat kurucusu, bir tarikatta en yüksek dereceye ulaşmış olan kimse.
- İtilaf
Anlaşma, uyuşma, uzlaşma.
- Blok
Politik çıkarları sebebiyle birlik kuran devletler topluluğu.
- Meşru
Kabul görmüş. Yasanın, dinin ve kamu vicdanının doğru bulduğu.
- Oligarşi
Devlet gücünün belli bir gruba, zümreye ait olması.
- Üniter
Birlikçi, birlikten yana, birleştirici (siyaset). Merkeziyetçi.
- Sempatizan
Duygudaş.
- Kavuk
Pamuktan yapılmış, üzerine sarık sarılan erkek başlığı.
