Edebiyat terimi olarak Tecâhül-i Arif: Anlamla ilgili sanatlardandır. Bilinen bir gerçeği, bilmez görünerek söylemek yöntemiyle yapılır. Bilinen şey, bilinmiyormuş gibi anlatılırken genellikle bir espriye dayandırılır. Bu yapılırken mübalağa ve istifham sanatından da yararlanılır. Örnek:
Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem
Ya muhît olmuş gözümden günbed-i devvâre su
Fuzulî
(Bilmiyorum, dönen kubbe mi su rengindedir, yoksa gözyaşlarım mı gökyüzünü kaplamıştır.) Fuzuli, kubbenin, yani gökyüzünün mavi renkte olduğunu bilmiyor gibi görünüyor. Aslında gözyaşlarının gökyüzünü kaplayacak kadar çok ağladığını belirtmek için bu yola başvurmuştur.
Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem
Ya muhît olmuş gözümden günbed-i devvâre su
Fuzulî
(Bilmiyorum, dönen kubbe mi su rengindedir, yoksa gözyaşlarım mı gökyüzünü kaplamıştır.) Fuzuli, kubbenin, yani gökyüzünün mavi renkte olduğunu bilmiyor gibi görünüyor. Aslında gözyaşlarının gökyüzünü kaplayacak kadar çok ağladığını belirtmek için bu yola başvurmuştur.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- Ruzname
Tanzimat'tan sonra, "günlük" türünün benzeri eserlere verilen ad.
- Arkaizm
1- Bir anlatıda dilden kaybolmuş ya da geçerliliğini yitirmiş sözcükle
- Edebî Dönem
Edebiyatın kendine has şekil ve içerik özellikleriyle birbirinden ayrı
- İgare
Bir şairin şirinin bir başka şair tarafından benimsenmesi anlamındaki
- Basitname
Divan edebiyatında yalın Türkçe ile yazılmış gazeller. Bunlara Türkî-i
- Mütakarrin
Kafiyeleri birbirinin peşinden gelen ve iki kafiyeli olan şiir. Örnek:
- Tarih
Divan edebiyatında şairlerin doğum, ölüm, büyük bir yapı ya da ö
- Tutarsızlık
Düşünce, duygu ve imgeleri yansıtan sözcüklerin, cümlelerin birbirini
- Düğümleme
Bir söz yazıdan istenilen anlamı çıkarmayı, o yazıyı kavramayı engelle
- Takti
Aruzla yazılmış bir şiiri kalıplara ayırma.
