Urartular
Doğu Anadolu'da eski krallık (İ.Ö. 900-600). Hurri Devleti'nin yıkılışından sonra, Van Gölü dolaylarında küçük krallıklar kuruldu (İ.Ö.1400-1200). Urartu Krallığı'nın bu küçük krallıkların birleşmesinden doğduğu sanılmaktadır. Krallığın en güçlü dönemlerinde sınırları, doğudan Hazar Denizi'ne, batıdan Malatya'ya; kuzeyde Erzurum ve Erzincan'ı da içine alarak güneyde Musul'a dek uzanıyordu. Tuşpa (Van) kentini başkent edinen devlet, gücünü Asurlulara da kabul ettirerek, 200 yıl boyunca yörenin en güçlü devletlerinden biri olarak yaşadı. İ.Ö. 8. yüzyılda Kimmerler ve İskitlerin saldırılarıyla geriledi ve Med saldırıları sonunda da yıkıldı. Urartularla ilgili bulgular, yüksek bir uygarlık düzeyine eriştiklerini kanıtlar. Erzincan dolaylarındaki Altıntepe'de ve Van dolaylarında ortaya çıkarılan kalıntılar, Urartuların mimarlık, süsleme ve maden işleme alanlarında ileri bir düzeyde olduklarını göstermektedir. Ayrıca, Urartu dilinde çiviyazısıyla ya da Hitit hiyeroglif yazısıyla yazılmış birçok tablet de bulunmuştur.
