Artukoğulları Kimlerdir?
ÂMid (Diyarbakır), Hısni Keyfa (Hasankeyf), Mardin ve Harput dolaylarında hüküm sürmüş olan bir Türkmen sülâlesi. Sülâlenin kurucusu Artuk Bey'dir. Suriye Selçuklu hükümdarı Tutuş, Artuk Bey'e, Kudüs'ün alınmasındaki hizmetlerinden ötürü Kudüs valiliğini verdi. Artuk Bey'in soyundan gelenler, Âmid-Hısni Keyfa Artukoğulları, Mardin Artukoğulları ve Harput Artukoğulları adları verilen üç ayrı beylik kurdular. Kudüs, Fatımîlerce işgal edilince Artuk Bey'in oğlu Muinüddevle Sokman'a Hısni Keyfa verildi. Sokman burada Âmid-Hısni Keyfa Artukoğulları Beyliği'ni kurdu (1101-1231). Bu beylik Moğol istilâsıyla çöktü. Artuk Bey'in diğer oğlu İlgazi'nin kurduğu Mardin Artukoğulları Beyliği (1108-1409) bir ara Halep'i de denetim altına aldı. Bu beyliği Karakoyunlular ortadan kaldırdı. Artukoğullarından Belek, Süleyman, Davut, Karaaslan ve Nurettin Muhammet, Harput'ta kurulan Harput Artukoğulları (1185-1233) Beyliği'nde hüküm sürdüler. Bu beyliği Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaettin Keykubat ortadan kaldırdı. Göçebe Oğuz boyları üzerinde etkin olan Artukoğulları, özellikle Haçlılara başarıyla karşı koydular. Bulundukları bölgelerde önemli bayındırlık eserleri yaptırdılar.
