Ayan Nedir?
Osmanlı İmparatorluğu'nda kent ve kasabaların ileri gelen nüfuzlu kimselerine verilen ad. Bu gibi kimselerin 16. yüzyıl ortalarından başlayarak miri toprak düzeninin bozulması ve köylülerden vergi toplanması işinin mukataa usulüyle mültezimlere açık artırmayla verilmesi, bu sınıfın önemi ve toplum üzerindeki etkinliğini artırdı. Hele mukataaların bu gibi kimselere malikâne usulüyle verilmeye başlanmasından sonra miri topraklar bu gibi kimselerin ve ailelerinin elinde toplanmaya başladı. Bunlar devletle toplum arasında aracı bir sınıf oluşturdular. Bulundukları yerlerde yönetimi ellerine aldılar, vergi ve asker topladılar. Bunlardan Rumeli'de olanlar, dış ticaret ilişkilerine girişmeleri nedeniyle Anadolu'dakilere oranla ekonomik ve siyasal bakımlardan daha güçlendiler. Rumeli âyanının tipik bir temsilcisi olan Alemdar Mustafa Paşa, 1808'de sadrazamlığı ele geçirmeyi başardı. Kendisiyle beraber İstanbul'a gelen âyanlar padişahla Senedi İttifak denilen bir antlaşma yaptılar. II. Mahmut döneminde siyasal nüfuzlarının bir ara kırılmasına karşın, bu sınıf, varlığını değişik biçimlerde imparatorluğun sonuna kadar sürdürdü.
