Azot Çevrimi Nedir?
Doğada azotun bulunma biçimlerinin sürekliliğinin sağlandığı süreç. Bu süreç hava, toprak, bitkiler ve hayvanlar arasındaki azot alış verişiyle sağlanır. Azot çevriminde bir dizi azot dönüşümü olur. Sırası değişmekle birlikte serbest azotla başlayan bu dizi, azot bağlanması, azot dönüşümü, azot özümsenmesi ve amonyaklaşma, nitratlaşma ve nitrat bozunması evrelerini içerir.
Havadaki serbest azot şimşek, yıldırım ve yağışlarla toprağa geçer. Ancak havadaki serbest azotun büyük miktarını bazı bakteriler, bazı bitki kökleriyle mavi ve yeşil algler toprağa bağlar. Azot bağlanması sürecinde serbest azot nitratlara ve amonyağa dönüşür. Bunlar yeşil algler ve bitkiler tarafından özümsenir. Topraktan bitkilere geçen azot, besin zinciri yoluyla hayvanlara geçer. Yani, bu bitkileri yiyen hayvanların bedenlerinde bu azot bileşikleri doku bileşiklerine dönüşür. Bütün canlıların hücrelerinde bulunan ve genetik yapının temelini oluşturan DNA'nın bileşenlerinden biri azottur. Canlılığın sürmesini sağlayan bu azotlu bileşikler, canlıların atıkları ya da kalıntılarıyla yeniden toprağa geçer. Azotlu bileşikler, ayrıştırıcı bakteriler tarafından parçalanarak amonyağa dönüşür. Havasız ya da oksijensiz ortamda gerçekleşen amonyaklaşma sürecini nitratlama izler. Nitratlayıcı bakteriler tarafından topraktaki amonyak bitkilerin özümseyebileceği nitrat bileşiklerine dönüştürülür. Topraktaki, nitrat bozucu bakteriler kendi organizmaları için kullandıkları nitratlı bileşiklerden azotu serbest bırakırlar. Bu süreç sonunda açığa çıkan serbest azot yeniden havaya döner. Böylece çevrim tamamlanır. Bu çevrim süreklidir.
