Kronoloji Nedir?
Tarihî olayların tarih ve sıralanışını inceleyen bilim ve tarihî olayların sıralanış dizini, zamandizin.
Tarih biliminin yardımcı bilimlerinden biridir. Geçmişteki olayların tarihleri çeşitli yöntemlerle saptanır. Tarihi kesinlikle saptanamayan bir olay, önceki ve sonraki olaylara göre yaklaşık olarak tarihlenebilir. Kesin tarih saptaması için çeşitli yöntemler uygulanır: Karbon 14 yöntemi gibi.
Çiçektozu (polen) ayrıştırmasıyla incelenen örnek, ayrıştırması yapılan çiçektozunun ait olduğu bitkinin yaşadığı çağa tarihlenebilir. Bir tahta içindeki büyüme halkalarıyla yaşayan ağaçlardaki büyüme halkaları karşılaştırılarak, tahtanın elde edildiği dönem saptanabilir. İnsanın zamanı bölümlere ayırma konusundaki ilk girişimi, sıcak ve soğuk mevsimlerin zamanını belirlemek amacıyla doğayı gözlemekten kaynaklanmaktadır. Zamanı hesaplama tarımsal üretimle yakından ilgiliydi. Bu iş, din adamlarının tekeline girmişti. Bugünün değişik takvimleri, bu ilk saptamalardan kalmadır. Mısır kronolojisinde göze çarpan olaylar, belirli bir firavunun saltanat süresiyle özdeşleştirilmiştir. Daha sonra, firavunun saltanat yılları sayılmaya başlanmıştır. Kral listelerinin tamamı bulunamadığı zaman kesin bir kronoloji kurmak zor olur.
Mısırlılar, günümüzde kullanılan güneş takvimine benzer bir takvim, Hintliler ise 365 gün 6 saat 12 1/2 dakikalık bir takvim kullanırlardı. En eski Hint kronolojisi, Kaliyuga çağına dayanır. Bu çağ, İ.Ö. 18 Şubat 3102'de başlar. Budistler ise, Buda'nın ölüm yılını (İ.Ö. 480) başlangıç yılı alırlar. Çinliler, İ.Ö. 2000 yılında bir ay takvimi kabul ettiler. Başlangıç olarak, İmparator Yao'nun İ.Ö. 2277'deki 81. doğum gününü aldılar. Japonlar, İ.Ö. 660'ta Jimmu'nun tahta çıkışını; eski Yunanlılar ise İ.Ö. 776'da ilk olimpiyatı kabul ettiler. Julius Sezar, Güneş takvimini Roma için kabul etti. İlk Julia yılı, İ.Ö. 1 Ocak 46'da başlar. 1582'de Papa Gregory bu takvimi geliştirerek, bugün kullandığımız Milât takvimini oluşturmuştur. İslâm kronolojisi İ.S. 622'de, Hicret'ten sonra başlamaktadır. Eski takvimlerin en doğrusu olan Maya takvimi, Milâdî takvimden de ileriydi. Bilim adamları Maya takvimini, İ.Ö. 3641-3313 arasında başlatmaktadırlar.
