Lokomotif Nedir?
Demiryolu vagonlarını çekebilen ve kendisi de bir vagon gibi hareket eden makine. Richard Trevithick'in 1804'te İngiltere'de gerçekleştirdiği ilk buharlı lokomotif, 70 işçiyi ve 10 ton demir cevherini 7 kilometre/saat hızla taşıyabilmişti. Daha sonra George Stephenson'un geliştirdiği bir dizi buharlı lokomotifle daha büyük hızlara ulaşıldı ve 1829'da demiryoluyla yolcu taşımacılığı başladı. Buharlı lokomotif esas olarak bir buhar makinesidir. Odun ya da kömürlü bir kazandan elde edilen buhar gücüyle pistonun ileri - geri hareketi sağlanır; bu da mekanik bir sistem (eksantrik) aracılığıyla tekerlekleri döndürür. Buharlı lokomotifleri teknolojik bakımdan 19. yüzyıl sonlarında elektrikli lokomotifler izledi. 1920'lerde kullanılmaya başlanan dizel lokomotifler ise buharlı lokomotiflerin yerini ancak 1950'lerden itibaren almaya başladı. Gücü 4.000 beygirgücünün üzerinde olan dizel lokomotifleri yapılmışsa da yolcu trenleri için 2.000 beygir gücü yeterlidir. Bu lokomotiflerde dizel motoru genellikle bir jeneratörü çalıştırır ve bu da ürettiği elektrikle, tekerlekleri döndüren elektrik motorlarını besler. Motordan çıkan hareketin tekerleklere tıpkı iş makinelerinde ya da otomobillerde olduğu gibi hidrolik ve mekanik sistemlerle aktarıldığı dizel lokomotifler de vardır. Elektrikli lokomotifler genellikle havai bir elektrik hattıyla beslenir. Besleyici şebeke doğru ya da alternatif akım taşıyabilir. Çalışma gerilimi doğru akımda 600 volt (genellikle 15.000 volt kullanılır) ile alternatif akımda 25.000 volta kadar çıkabilir. Çoğunlukla akım alternatiftir ve lokomotifte doğru akıma çevrilir. Elektrik hatlarının masraflı olması nedeniyle elektrikli lokomotifler yaygın değildir. Daha çok kısa hatlarda ve çok çabuk hızlanıp çabuk durabildiklerinden banliyö hatlarında kullanılırlar. Yaygın bir kullanımları olmamakla birlikte gaz türbinli lokomotifler de vardır. Ancak günümüzde sayıca ağır basan dizel lokomotiflerdir. Türkiye'de de buharlı lokomotif 1960'lardan itibaren yerini dizel lokomotiflere bırakmış, Eskişehir'de kurulan bir lokomotif fabrikasıyla da bu değişim hız kazanmıştır.
