Sansür Nedir ?
Her türlü yayının, sinema ve tiyatro yapıtlarının hükümetçe önceden denetlenmesi işi, yayın ve gösterilmesinin izne bağlı olması. Sansür, çok eski çağlardan beri uygulanmıştır. Eski Yunanistan'da tiyatro yapıtları çok sıkı bir sansürden geçirilirdi. Roma cumhuriyet devrinde de sansür sıkı bir şekilde uygulandı. Orta Çağ'da kilise, kurduğu sansür düzeniyle, izinsiz basılan yapıtların yazarlarını ölüm cezasına çarptırdı. Osmanlı İmparatorluğu'nun son 200 yılında, dinî ve siyasi düşünceye, ahlâka, sanat anlayışına hatta giyime konan ağır sansür, toplumun gelişmesini engelledi. Ülkenin geri kalmasına sebep oldu. 1876'da yürürlüğe giren anayasanın (Teşkilâtı Esasiye Kanunu) 12. maddesinde "Matbuat, kanun dairesinde serbesttir" hükmü konulmuştu. Ancak I. Meşrutiyet döneminden hemen sonra basına yeniden sansür konuldu. II. Meşrutiyet'in ilânından sonra, istibdat devri sansürü kendiliğinden ortadan kalktı.
1914-1918'de savaş olduğu için askerî sansür uygulandı, gazetelere girecek yazılar denetlendi, izin verilenler basıldı. 7 Ekim 1923 tarihli bakanlar kurulu kararıyla basın üzerindeki sansür tamamen kaldırıldı. Bununla birlikte 1960 öncesinde basının sansür edildiği ve muhalefetten yana bazı gazetelerin yer yer beyaz sütunlarla çıktığı görüldü. Bunun üzerine 1961 Anayasası'na basın özgürlüğünü sağlayıcı ve sansürü yasaklayıcı hükümler kondu. 1971 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle basın özgürlüğünü daraltıcı yeni kurallar getirildi. 12 Eylül 1980 askerî yönetimiyle de basın özgürlüğü bir kez daha kısıtlandı.
1982 Anayasası "basın hürdür, sansür edilemez" formülünü getirdi. Ancak basın yoluyla düşünce açıklamalarına bazı hallerde sansür getirilmekte, dağıtımın önlenmesi konusunda kolluk güçlerine yetki verilmektedir. Ayrıca Basın Kanunu'nda, yabancı ülkelerde basılmış yapıtların yurda sokulması Bakanlar Kurulu'nca yasaklanabilir. 19 Ekim 1983 tarihli kanunla da "Türk Devleti tarafından tanınmış bulunan devletlerin birinci resmî dilleri dışındaki herhangi bir dille düşüncelerin açıklanması, yayılması ve yayınlanması" yasaklandı. 6 Mart 1986'da 18 yaşından küçükleri "muzır" (zararlı) yayınlardan korumak için 1117 sayılı yasada yapılan değişiklikle Başbakanlık'ta 11 kişilik bir kurul oluşturuldu. Kurulun kararıyla bu tür yayınların üzerine "küçüklere zararlıdır" ibaresi konulacak, 18 yaşından büyüklere de poşet içinde satılacak ve açıkta sergilenmeyecektir. 7 Ağustos 1986 tarihinde radyo, televizyon, sinema ve benzeri yollarla yapılan yayınlar izin sistemine bağlandı. Bunların denetlenmesi hakkında yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanlığı yürütür. Amaç kamu düzenini, genel ahlâkı vb. olumsuz yönde etkileyecek sinema filmi, video bant, plak ve ses kasetlerindeki eserlerin icrasını ve gösterilmesini önlemekti.
