Serbest Cumhuriyet Fırkası Nedir?
12 Ağustos 1930'da İstanbul'da kurulan siyasî parti. Kurucuları ve ilk yönetim kurulu üyeleri Ali Fethi (Okyar, başkan), Nuri (Conker, genel sekreter), Senih, Nakiyettin, Tahsin, Haydar, Ahmet (Ağaoğlu), İbrahim, Galip, Refik İsmail, Mehmet Emin (Yurdakul), Süreyya (İlmen) beylerdi. Kurucuların tümü milletvekiliydiler. O dönemde Türkiye'nin tek siyasî partisi olan Cumhuriyet Halk Fırkası, meclis içinde ve dışında birtakım eleştirilere hedef olmaya başlamıştı. Bu eleştiriler özellikle liberal görüşte olanlardan geliyor ve partinin devletçilik politikasına karşı çıkılıyordu. Atatürk, eleştirilerin TBMM'de açıkça tartışılmasına olanak sağlamak amacıyla, o sırada Türkiye'nin Paris büyükelçisi olan, eski başbakanlardan Fethi Bey'i yeni bir parti kurmakla görevlendirdi. Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşu kamuoyunda umulanın üstünde bir ilgi uyandırdı. Bazı gazeteler de yeni partiyi desteklediler. Partinin çalışmaya başlamasından kısa bir süre sonra Fethi Bey'in İzmir'e yaptığı gezi büyük olaylara yol açtı. Atatürk devrimlerine karşı çıkanlar Serbest Cumhuriyet Fırkası'ndan yararlanmaya başladılar. Beklenmeyen bu gelişmeler, çokpartili siyasî hayata geçişte ilk deneme olan bu partinin ömrünü kısalttı. Atatürk'ün de karşı çıkması üzerine Fethi Bey, mecliste yaptığı bir konuşmayla partinin kapatıldığını bildirdi (17 Kasım 1930).
