Şevket Süreyya Aydemir Kimdir?
Araştırmacı ve yazar. Balkan göçmeni fakir bir âilenin çocuğu olan Şevket Süreyya Aydemir, 1897 senesinde Edirne'de doğdu. Edirne Muallim Mektebinde okurken Turancı görüşü benimsedi.
Birinci Dünyâ Savaşı sırasında gönüllü olarak askere yazıldı. Kafkasya Cephesine giderek savaştı. 1919'da öğretmenlik yapmak üzere Âzerbaycan'a gitti. Burada bulunduğu sırada Sovyet Devriminin etkisinde kalarak Komünist fikirleri benimsedi. Türkiye Komünist Partisine (TKP) girdi. Bakü'de toplananDoğu Halkları Kongresine katıldı.Moskova'ya giderek, MoskovaÜniversitesinde İktisat öğrenimi gördü. 1923 senesinde Türkiye'ye döndü. TKP idârecileri arasında yer aldı. Komünist fikir ve görüşleri yaymaya çalışan Aydınlık dergisinde yazılar yazdı. 1925 senesinde dergi kapatılınca, dergide yayınlanan yazıları sebebiyle tutuklandı. Ankara İstiklâl Mahkemesinde yargılanarak 10 yıl hapis cezâsına çarptırıldı. Birbuçuk yıl sonra çıkarılan aftan faydalanarak serbest bırakıldı. 1927 senesinde tekrar tutuklanarak yargılandı fakat berât etti. Bundan sonra komünizm çizgisinden ayrılıp bir nevî milliyetçi komünizm anlayışını savunmaya başladıysa da Türkiye için geçerli düşüncenin Kemalizm olduğu görüşüne döndü.
1928 senesinde devlet hizmetine alınarak Yüksek Teknik Öğretim Umûm müdür yardımcılığına getirildi. Ankara Belediyesi İktisat Müdürlüğü, Ankara Ticâret Mektebi Kurucu Müdürlüğü, İktisat Vekâleti Sanâyi Tetkik Heyeti Reisliği, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Üyeliği yaptı. 1932-1934 seneleri arasında kapitalizm ve komünizmden farklı milliyetçi-devletçi bir üçüncü kalkınma yolunu tavsiye eden Kadro dergisinin kurucuları arasında yer aldı. Bu arada devlet kademelerindeki vazifelerine devam etti.
1951 senesinde devlet memuriyetinden emekli olunca kendini tamâmen eser yazmaya verdi. Daha önce yazdığı Cihan İktisâdiyatında Türkiye, İnkılap veKadro, Lenin ve Leninizm adlı eserlerinden başka kendi hayat hikâyesini anlattığı Suyu Arayan Adam adlı eserini yazdı. 1962 senesinde Sosyalist Kültür Derneği kurucuları arasında yer aldı. Toprak Uyanırsa adlı romanından başka Tek Adam (3 cilt), İkinciAdam (3 cilt), Menderesin Dramı, Enver Paşa, İhtilâlin Mantığı, Kahramanlar Doğmalıydı ve Kırmızı Mektuplar adlı eserleri neşr etti.
Bu eserlerinde o dönemlerin siyâsî ve sosyal yaşayışının tahlîlini yapan Şevket Süreyya Aydemir, 25 Nisan 1976'da Ankara'da öldü.
