ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Karolenj İmparatorluğu'nu üç parçaya ayıran antlaşma (843). Charlemagne'nın oğlu I. Louis'nin (Dindar) ölümünden sonra (840) imparatorluğun parçalanması ve dağılması çok daha hızlandı. Louis'nin yerin...

Kimyasal dengede bulunan bir sisteme dışardan bir etki yapıldığında, sistemin, bu etkiyi azaltacak yönde tepki gösterdiğini ortaya koyan ilke. Bu ilkeden yararlanılarak birçok sentez (örneğin amonyak ...

Tarlalarda olgunlaşan ekinlerin biçilmesi ve ürünlerin kaldırılması işi. Ekinin olgunlaşması ve toplanarak kaldırılması, genellikle Haziran-Eylül ayları arasında gerçekleşir, bu süreye hasat zamanı ad...

Dağınık ağaç ve çalı grupları içeren tropik ya da astropik bir tür çayır. Bu tür bitki örtüsüne genellikle Afrika ve Güney Amerika'da rastlanır. Afrika savanları uzun ya da kısa otlarla kaplıdır, ağaç...

Bizans İmparatoru Justinanos'a karşı İstanbul'da patlak veren isyan (532). İsyanın nedeni Justinianos'un malî ve dinî politikasına karşı halkın duyduğu hoşnutsuzluktur. Nitekim isyan başlangıçta yoksu...

Bir cins midye (Solen). Kabuğunun çenetleri çakı sapı gibi ensiz ve uzundur. Kendisini dikine kuma gömer. Eti yenir. Hemen hemen tüm denizlerde bulunur. Kavkısı yassıdır. Aşağı doğru uzanan silindirim...

Maddî gerçekçiliği yadsıyan ya da en azından gerçeklikle ilgili hiçbir şeyin bilinemeyeceğini ileri süren, buna göre inançları ve değerleri tümüyle yok sayan, dolayısıyla hiçbir ahlâk kuralı tanımayan...

Uzak yol deniz seferinin karşıtı olarak, kıyılar boyunca, özellikle de bir devletin kendi limanları arasında gemi işletmesi, deniz seferleri yapması. İç ticaretin gelişimindeki önemi açısından devletl...

Almanya'da kent. Yüzölçümü 300 km2, Nüfusu 584.800 (1991). Kesin sınırları olmayan bu alan, bölgedeki kent topluluklarını içerir. Yalnızca merkezî bağımsız bir kent görünümündedir. Ems Kanalı ile Kuze...

ŞÂMÂNÎLİK (Şamanizm); Asya'da yayılan bozuk dinlerden birinin adı. Şâmânîler, ilâhî (semâvî) dinlerden hiçbirine inanmayan, yıldızlara, aya, güneşe, heykellere, cinne tapınan kimselerdir. Şâman, bu...

Görüntüyü düzeltmek üzere ıraksak bir merceğin oküler olarak kullanıldığı yer dürbünü. Küçük, kolay taşınabilen, ucuz bir dürbündür. Yakınsak bir mercek sistemi olan objektifi, sonsuzdaki cismin ters ...

Yaklaşık olarak eşit sayıda artı ve eksi iyonlar içeren, yoğunluğu düşük bütünüyle iyonlaşmış gaz. Elektrik iletkenliği vardır ve manyetik alandan etkilenir. Plâzma fiziği adı verilen plâzmayla ilgili...

Yerkabuğunun sıvı, katı ya da gaz hâlinde olmak üzere tüm su varlığı. Büyük bölümünü okyanuslar ve denizler oluşturur. Tanım gereği, hidrosfer, buzullar ve yeraltı sularını da kapsar. Atmosferdeki su ...

Arjantin'de kent. Atlas Okyanusu'nda, aynı adlı halicin kıyısındadır. 1882'de kurulan kentin büyük bir limanı, dışsatıma ayrılan etlerin saklandığı geniş soğuk hava depoları, önemli petrol rafineriler...

Yerkürenin atmosferin etkisiyle ısınması. Bulutsuz ve açık bir havada, kısa dalga boyuna sahip Güneş ışınlarının önemli bir bölümü atmosferi geçerek yeryüzüne ulaşır ve orada emilir. Ancak, yerkürenin...

Fransa'da kent. Loire Irmağı'nın bir kolu olan Vienne Irmağı kıyısındadır. On binlerce işçinin çalıştığı porselen sanayiinin ürünleri dünyaca ünlüdür. 1966'da yapılan kazılarda önemli arkeolojik bulun...

Deprem, patlama ya da yer sarsan başka olayların neden olduğu yer sarsıntılarını kaydetmekte kullanılan aygıtlar. Yer hareketlerinin ölçülmesinde gerekli en temel şey, yer hareket ederken sabit kalaca...

El sanatlarında ve mimarîde çok kullanılan ve aynı yönde kıvrılmış eğrilerden oluşan yuvarlak bir motif. Motif merkezden çevreye genişleyerek, açılır. Fırıldağı andıran bir görünümü vardır. Çarkıfeleğ...

Resim gibi olan, resimsi. Anlatımda, özellikle betimlemelerde resim etkisi uyandıran renklilik, canlılık için kullanılır....

Simya öğretisi. Hermetizm sözcüğünün, simyacılığın babası olduğu söylenen Hermes Trismegistos'un adından geldiği ileri sürülür. Madenlerin birbirine dönüşümünü ve doktorluğu konu edinen bu öğreti, doğ...

Osmanlı Devleti'nde harem dairelerinde hizmet gören hadımağalarının beyaz ırktan olanlarına verilen ad. Görevleri, Topkapı Sarayı'nın Babüssaade denen, içeriye doğru üçüncü kapısını beklemekti. Bundan...

Bir maddenin kütlesinin hacmine olan oranı. Birimi g/cm3tür. Çoğu madde ısıtıldığında genleşir ve bu yüzden yüksek sıcaklıklarda daha düşük yoğunlukta olurlar. Gazlarsa küçük hacimlere sıkıştırılabili...

İ.S. 9. yüzyılda Tunus'ta Kayrevan kenti merkez olmak üzere, bir kısım Cezayir ve Trablus toprakları üzerinde, sözde Abbasî halifelerine bağlı olarak hüküm süren hanedan. İ.S. 909 yılında Fatımîler ta...

İslâmlıktan önceki Arap tanrılarından biri. Kâbe'de Uzza'yı temsil eden put, Kâbe'nin Müslümanlar tarafından ele geçirilmesiyle diğerleri gibi kırılarak ortadan kaldırıldı. Fakat İslâm dinine karşı ol...

Eklem yüzeyini oluşturan kıkırdak yapısındaki yüzeyin ilerleyici olarak bozulması. Artrit, eklem iltihabı anlamına gelmektedir. Gerçek anlamda bir iltihabî tablo yoktur. Özellikle ileri yaşlarda görül...