ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Beş mesneviden oluşan takıma verilen ad. Sözcük Arapçada "beş" anlamındadır. Hamse terimi, 12. yüzyılda Genceli Nizamî'nin beş mesnevi yazıp kitabına "Penc Genç" (Beş Hazine) adını vermesinden sonra k...

Arap Yarımadası'nın kuzey merkezî kesiminde geniş kum çölü. Yüzölçümü yaklaşık 50.000 km2 dir. İki kısımdan oluşur: Suriye Çölü ve Şamar Dağları arasında Büyük Nufud (başlıca vaha kasabaları Ceuf, Hai...

Bir niceliğin yaklaştığı fakat ulaşamadığı bir başka nicelik. Bir (an) dizisi verildiğinde, eğer her komşuluğunda dizinin sonsuz sayıda terimi bulunan bir a noktası bulunabilirse, bu değere (an) dizis...

Muhammet Peygamber'in, İslâm ulularından Veysel Karani'ye armağan ettiği söylenen hırka. İstanbul'da Karagümrük Hırkai Şerif Camii'nde özel bir sandıkta saklanır. Ramazan'ın ikinci yarısında halka açı...

Tekerlekleri tırtıllı, kendinden itimli, top, makineli tüfek ya da güdümlü mermilerle donatılmış zırhlı savaş aracı. Yapısı gereği arazide kolayca hareket eder. Motor ve aktarma organlarını taşıyan bi...

İnsanda ve genellikle omurgalı hayvanlarda, dişleri taşıyan, ağzı oluşturan biri altta ve öteki de üstte bulunan kemikten yapı. Alt çene kemiği, karada yaşayan omurgalılarda, baş bölümünde hareket ede...

Tezkere, pusula. Terim olarak eskiden belli bir meslekte yetişmiş kişilerin yaşamöykülerinin toplandığı yapıtlara tezkire genel adı verilmiştir. "Zikr"den türetilen sözcüğün çoğulu "tezakir"dir. Tezki...

Akışkanlar mekaniğinin, durgun sıvılardaki kuvvetleri ve basınçları ve bunların bu sıvılar içine daldırılan cisimler üzerindeki etkilerini inceleyen dalı. En çok basınç, basınç iletimi ve yüzdürme pro...

Eğimli bölgelerde kayalar ya da toprağın kayması. Etekleri aşınan bir yamacın üst kısımlardaki ağırlığı taşıyamaması; toprağın altındaki kil tabakasının suları emerek kaygan bir çamur yığını oluşturma...

Müzikte belirli çalgılar, sesler ya da topluluklar için yazılmış bir yapıtın, başka çalgılar, sesler ya da topluluklarca çalınıp söylenebilmesi için o yapıtta yapılan değişiklik, düzenleme. Örneğin, o...

Genellikle Türklerin yaşadığı İslâm ülkelerinde ve daha çok Anadolu'da 13.-14. yüzyıllarda gelişen esnaf dayanışma örgütlerine verilen ad. Asıl adı, babayiğitlik, cömertlik anlamına gelen Fütüvvet'tir...

Ötücükuşlar (Passeriformes) takımından Alaudidae familyasına ait yaklaşık 80 kuş türünün ortak adı. Tarlalarda yuva yaparlar. Sırtı kahverengi, karnı beyaz olan, küçük ötücü bir çayır kuşudur. Toygar ...

Sıvı evredeki bir maddenin katı evreye geçmesi. Katılaşma da denir. Her sıvı, belli basınçta, belli bir sıcaklık derecesinde donar. Belirli koşullar sağlandığında sıvılar bazen bu sıcaklığın altında b...

Ulus adına, yargı yetkisini kullanarak yasaya aykırı davranışlarda ya da uzlaşılıp anlaşılamayan işlerde yasayı yerine getirmekle, adaleti gerçekleştirmekle görevli kimse, hâkim....

Yüksükotugillerin (Scrophulariacea), Digitalis cinsini oluşturan 25 kadar iki yıllık ya da çok yıllık bitkinin ortak adı. Yüksükotları ortalama 45-150 cm arasında uzunluğa erişebilirler ve şifalı ot y...

Bugünkü Rusya Federasyonu'nun Avrupa topraklarının güneydoğu kesiminde, 6. yüzyılda büyük bir devlet kuran, Türk ve İran kökenli kabilelerin oluşturduğu federasyon. Avrupa'da kurulan ilk Türk devletle...

Sanayide sodyum karbonat (Na2CO3) elde etme yöntemi. Tuzun (NaCl) sülfürik asitle ısıtılıp sodyum sülfata (Na2SO4) dönüştürülmesi, bunun kok ve kireçtaşıyla ısıtılarak sodyum sülfüre (Na2S) indirgenme...

Bir mekanizma tarafından döndürülen şaftın devrini küçültmek veya büyütmek için kullanılan dişli tertibâtı. Dişli kutusu adı da verilen redüktör, devri sâbit elektrik motoru, benzinli motor, dizel mot...

İran ve Türk edebiyatında, Sasani hükümdarı Hüsrev ile Şirin'in aşklarını konu edinen birçok mesnevinin ortak adı. Ünlü halk hikâyesi Ferhat ile Şirin'in konusu da bu mesneviden gelir. Hüsrev, Sasani ...

Memeliler sınıfının, çift toynaklılar (Artiodactyla) takımının, Antilopineae alt ailesindeki antiloplar dışındaki türlere verilen genel ad. Boyları 90-110 cm, ağırlıkları 8-12 (erkekleri 18) kg kadard...

Betatronun temel alınmasıyla yapılmış dairesel bir parçacık hızlandırıcısı. Bu nedenle betatron senkrotronu ve elektron senkrotronu adlarıyla da anılır. Senkrotronda, değişken bir manyetik alan ve sab...

Mâni olma, engelleme, geciktirme anlamında kullanılan bir parlamento deyimi. Bir tasarı veya teklifin görüşülmesi, bir kânunun geçmesi, incelenmesi, araştırılması gibi, yasama meclislerinin belirli bi...

Ulusal paranın yabancı ülke paralarına göre değerinin düşürülmesi. Ülke ekonomisinde, dış dengeyi sağlamak için başvurulacak yollardan biri de ulusal paranın dış değerinin düşürülmesidir. Devalüasyonu...

Kuzey Çin'in en büyük ırmağı. Yaklaşık 4800 km uzunluyla Sarı Irmak, Yangzi Ciang'dan sora, ülkenin ikinci büyük ırmağıdır. Taşıdığı çok büyük miktarlardaki löslü alüvyonun ırmağa verdiği renkten ötür...

Soğuyan havanın çekim etkisi nedeniyle dağ yamaçlarından aşağıya doğru esmesiyle oluşan yerel rüzgâr. Kanyon çekimi ve katabatik rüzgârlarla aynıdır. Dağlık alanlardaki radyasyonel soğumayla gerçekleş...