ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Selçuklularla Gazneliler arasında Merv civarındaki Dandanakan Kalesi yakınında 1040′ta yapılan savaş. Gaznelilerin hükümdarı Sultan Mes'ud, Selçukluların artık kendi devleti için ne kadar büyük ...

Belli bir konuda iki ya da daha çok kişi arasında dergi ve gazetelerde yürütülen tartışma. Birbirine karşıt düşünceleri karşılıklı savunma anlamındaki tartışmadan ayrımı, saldırgan bir tutumun benimse...

Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik arasında imzalanan antlaşma (21 Temmuz 1718). Osmanlı İmparatorluğu 1683 yılında Viyana'nın ikinci defa kuşatılma...

İçbatı Anadolu'da, Ahır Dağı'nın kuzey yamaçlarından inen derelerin Sincanlı Ovası'nda birleşmesiyle meydana gelen akarsu. Afyonkarahisar'ın kuzeyinden geçerek güneydoğuya akar, Sultan ve Emir dağları...

Harharyasgillerden, bir tür köpekbalığı (Carcharhinus lamia). Atlas Okyanusu ve Akdeniz'de yaşar. Uzunluğu 2 m.den fazladır. Dişileri yılda 25-30 yavru yapar. Yumurtalar ana karnında olgunlaşır, yavru...

Son derece bulaşıcı ve öldürücü bir salgın hastalık. Virütik bir hastalık olan çiçek yüzlerce yıl insanlığın en büyük korkularından biri olmuştur. Kuluçka süresi 10-15 gündür. Ateşli bir biçimde seyre...

Bir gaz ya da buharın soğutulduğu ya da sıkıştırıldığı zaman sıvı ya da katı hâle dönüşmesi. Yoğunlaşma buharlaşmanın tersidir. Yoğunlaşma evlerde birçok soruna yol açar. Pencerelerin iç yüzeyinde yoğ...

Fransa'da kent. Manş Denizi kıyısında, Paris'in 211 km. kuzeybatısında Sen Irmağı'nın denize döküldüğü yerdedir. Demiryolları ve akarsularla Paris'e ve öbür kentlere bağlanır. II. Dünya Savaşı'nda büy...

Üzerinde çalıştığı toprak parçasına bağlı, senyörüne karşı angaryayla ve ürününün bir bölümünü (ya da zamanla para) vermekle yükümlü Orta Çağ köylüsü, toprak kölesi. Feodal hiyerarşinin tabanında yer ...

Anadolu Selçukluları ve Osmanlılarda, belirli görev ve hizmet karşılığında kişilere verilen, yıllık geliri 3-20 bin akçe olan toprak. Timar olarak da bilinir. Birkaç çeşidi olmakla birlikte temelde si...

Doğayı kutsama ve yüceltme tutumu içinde olan öğretilerin genel adı; natürizm. Doğalcılık (natüralizm) ile karıştırılmamalıdır. Doğacılık, özellikle dinsel anlamda doğaya tapınmayı dile getirir. Bunun...

Anayasanın saptadığı belirli koşulların gerçekleşmemesi hâlinde, temel hak ve hürriyetleri geçici bir süre için kısıtlayan ya da kullanılmalarını erteleyen ve güvenliği sağlamak amacıyla mülkî kolluk ...

Akciğerleri örten zarların iltihaplanıp, bu zarlar arasında sıvı toplanması hâli. Tıp lisanındaki ismi, dir. Akciğerleri örten zarlara plevra denir. Plevra; kan ve lenfa yollarıyla gelen mikropla ...

Ergime noktası 350-360,4°C olan, beyaz, nemçeker katı (KOH). Suda çözünerek alkali bir çözelti oluşturur. Arapsabunu yapımında ve kimya sanayiinde çok sayıda ürün elde edilmesinde kullanılır. Suda ve ...

Uzay araçlarını yönetebilecek bilgiye ve uzay yolculuğuna dayanabilecek bedensel sağlamlığa sahip uzay pilotu. Astronotlar özel olarak yetiştirilip yeryüzünde yapay olarak oluşturulan uzay koşullarınd...

Tef olarak da bilinen, bir kasnağa deri geçirilerek oluşturulan vurmalı müzik aleti. Defin kenarına ziller ya da ses çıkarması için saçma taneleri yerleştirilebilir. "Bendir" ve "girbal" de def türler...

Proteinler ve karbon hidratlarla birlikte temel besin maddelerinin üç ana grubunu oluşturan besin maddesi. Yağların kimyasal yapısı gliseritlerden oluşur. Bitkisel ya da hayvansal kaynaklı olabilirler...

Orta Asya çöllerinde ve Sahra'da yaşayan küçük bir çöl faresi (Jaculus jaculus). Çok uzun olan arka ayakları üzerinde zıplayarak yürür. Kuyruğu, kimi zaman vücudunun iki katı uzunluğundadır. Genellikl...

Ferhâdnâme, Ferhâd u Şîrîn, Hüsrev ü Şîrîn isimleri ile de işlenen ortak bir hikâyenin ismi.İran ve Türk edebiyatında, divan şâirlerinin gazellerinde, rubâilerinde geçen bu aşk hikâyesi, Sâsânî Hükümd...

Hava saldırılarına karşı savunma amacıyla kullanılan silâhların genel adı. I. Dünya Savaşı'nda uçakların kullanılması, uçaksavar silâhların yapılmasına yol açtı. Önceleri pek ilgi görmeyen uçaksavarla...

Bir daire çevresi üzerinde, eşit zaman aralıklarında eşit yollar alan bir noktanın hareketi. Bu harekette, noktanın birim zamanda aldığı yola çizgisel hız, çizgisel hızın yarıçapa oranına da açısal hı...

Sabaha doğru, tan yerinin önce nokta ve sonra da ince bir iplik gibi ağarması ile başlayan vakit. Fecrin doğuş ânı, nehâr-ı şer'î (yâni İslâm dîninin gündüz kabul ettiği zaman) ile, imsâk vaktinin (or...

Osmanlı Devleti'nde malî işlerin en büyük amiri. Fatih Kanunnamesi'ne göre defterdar, padişah, malının vekili ve divanıhümayunun tabiî üyesiydi. 1837 yılında, II.Mahmut zamanında maliye nazırı deyimi ...

Osmanlı İmparatorluğu'nda devlet memurlarına, rütbelerine ve memuriyetlerine göre, aylık yerine tahsis edilen vergi kaynağı. Devlet memuru kendisine tahsis edilen vergi kaynağının mülkiyetine değil, y...

Kara yosunları, ciğer otları, atkuyrukları ve eğrelti otlarının oluşturduğu bitki grubuna verilen genel ad. Ormanlar, çay ve dere kenarları, göl kıyıları çiçeksiz bitkilerin yaşaması için uygun orta...