ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

II. Osman'ın başarısızlıkla sonuçlanan Hotin Seferi sonunda Lehistan ile imzalanan antlaşma (Ekim 1621). Antlaşma koşulları şöyledir: 1) Lehistan her yıl Kırım Hanlığı'na 40.000 altın vergi verec...

Borç senedi, tahvil, seri hâlinde çıkartılan ve çoğunlukla fâizli olan kıymetli evrak. Bunlar genellikle hâmiline yazılı olarak düzenlenmekle birlikte nâma da yazılı olabilirler. Obligasyonlar, de...

İstanbul Laleli semtindeki cami. Osmanlı Padişahı III. Mustafa tarafından 1763'te yaptırıldı. 1765'teki yer sarsıntısında önemli ölçüde hasar gördü ve 1782'de onarıldı. Klasik ve barok mimarî özellikl...

Yeryüzündeki suları inceleyen fiziksel coğrafya dalı. Kıyı biçimleri, akıntılar, derinlikler, sualtı, topografik özellikleri vb. hidrografinin inceleme alanına girer. Üç bölüme ayrılır: 1) Denizl...

Bir kuvvet alanının belli bir bölgesindeki şiddeti ya da skaler bir büyüklükle ilgili gücün ölçüsü. Alanla ilgili akılar, elektrik akısı ve manyetik akı; skaler büyüklükle ilgili akılar da ışık ve ses...

Kiltaşlarının ve ince taneli tüflerin yerel başkalaşımıyla oluşan, ince taneli, mavi - gri renkte bir kayaç. Kayrak ve kayağantaş da denir. Yeşil, haki, kahverengi olanları da vardır. Düz bir dilinim ...

Seçilmiş nesir ve nazım parçalarından oluşan kitap, güldeste. Yunanca "anthologia" sözcüğü "anthos" (çiçek) ve "legein" (derlemek) sözcüklerinden türetilmiştir. İlk antolojileri İlk Çağ'da Yunanlılar ...

Zanaat, maddi ihtiyaçlarını karşılamak için eğitim ve tecrübe gerektiren işlere verilen addır. Ayrıca hüner ve marifet anlamlarına da gelmektedir. Bir işle veya meslekle uğraşan ustalığı ve mahareti o...

İran ve Türk edebiyatında, Sasani hükümdarı Hüsrev ile Şirin'in aşklarını konu edinen birçok mesnevinin ortak adı. Ünlü halk hikâyesi Ferhat ile Şirin'in konusu da bu mesneviden gelir. Hüsrev, Sasani ...

A ve x birer gerçel sayı olmak üzere, aa yazılışında a sayısına (üs) ve xa sayısına (üslü çokluk) verilen ad. Bu yazılışta a sayısına, x tabanının üssü denir. xa, "iks üssü a" diye okunur ve a tane x'...

Müslümanlık'ta din uğrunda yapılan savaş. İslâm geleneğinde cihadın üç önemli evresi vardır. Hz. Muhammet'in peygamberliğinin Mekke döneminde cihat, haram kılınmıştı. Çünkü bu dönemde Müslümanlar hem ...

Dünyânın çoğu yerlerinde yayılmış olan, fakat sıcak bölgelerde daha çok rastlanan, çoğu çok yıllık, otsu, bir kısmı odunsu bitkiler. Toprak altında soğan, rizom veya yumruları vardır. Yapraklar yassı ...

Bir maddenin kütlesi ya da ağırlığını ölçmekte kullanılan araç. Bir terazi çalışma ilkesi, yerkürenin bir cisme uyguladığı kuvvetin ölçülmesine dayanır. Terazi, cismin ağırlığını ölçer. Ancak, bir cis...

Tefsir, fıkıh ve lügat âlimi. İsmi, Kâsım bin Ömer, künyesi Ebü'l-Kâsım, lakabı Allâme Cârullah'tır. 1074 (H.467) senesinde Hârezm'in Zemahşer kasabasında doğdu. 1144 (H.538)te bir arefe gecesi Cürcân...

(1655 Halep, Suriye - 1716 Patras, Mora) Osmanlı tarihçisi. Genç yaşta İstanbul'a gelerek 1682′de Sarayı Atik baltacılar Ocağına girdi. Divân-ı Hümayun kâtibi oldu. Bu sırada tarih incelemeleri ...

Son derece bulaşıcı ve öldürücü bir salgın hastalık. Virütik bir hastalık olan çiçek yüzlerce yıl insanlığın en büyük korkularından biri olmuştur. Kuluçka süresi 10-15 gündür. Ateşli bir biçimde seyre...

Yeni bir ortama geçen canlının, yaşamını sürdürmek için, kalıtsal olmayan morfolojik ve fizyolojik değişiklikler kazanması, adaptasyon. Uyum, yaşam koşulları değişikliğe uğrayan bir canlının yaşamını ...

Ateşli ve tehlikeli bir hastalık, lekelihumma. Etmeni Riketsiya grubundan bir mikroptur. Tifüs, bulaşıcı ve salgınlara yol açan bir hastalıktır. Bitlerle taşınır. Tedavi edilmeyen hastalarda ölüm oran...

Anadolu masal ve efsanelerinde yer alan doğaüstü bir yılan, "şah-ı maran" (yılanların şahı). Bu yaratık, kadın başlı ve yılan gövdeli olarak betimlenir. Türk edebiyatında Şahmeran ile ilgili ilk hikây...

Gümüşümsü beyaz bir metal. Saf olduğunda dövülebilir ve tel hâline getirilebilir bir malzemedir. Plâtin güzel görünüşü nedeniyle mücevher yapımında ve dişçilikte kullanılır. Pahalı olması, mücevherler...

Bir hastalık olup, genellikle hatâlı ve aşırı beslenme sonucu vücutta fazla miktarda yağ toplanması. Ülkemizde özellikle yetişkin kadınlar arasında sağlığı bozan en önemli ve yaygın beslenme bozuk...

beylikler devri şâirlerinden. Doğum ve ölüm târihleri belli değildir. Doğuştan kör olduğu söylenen Darir, kuvvetli bir hâfızaya sâhipti. Bu sâyede Arapça ve Farsçayı mükemmel bir şekilde öğrendiği gib...

Etkeni verem basili ya da Koch basili olarak adlandırılan Mycobacterium cinsi bakteriler olan bulaşıcı hastalık. Tüberküloz olarak da bilinir. Verem, başta sığır olmak üzere öteki evcil hayvanlarda da...

Kırmızı çuhadan yapılmış, kesik koni biçiminde başlık. Fesin "tablo" denilen üst bölümünün ortasında açılan bir delikten geçirilen "ibik" adlı kordonun ucuna dışarda kalan bir püskül eklenirdi. Siyah ...

Yirmi dört Oğuz boyundan biri. Afşarlar, Oğuz göçleriyle İran, Suriye ve Anadolu'ya yayıldılar. İran'da zaman zaman önemli siyasî olaylara karıştılar. 18. yüzyılda İran tahtını ele geçiren Nadir Şah, ...