ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Hz. Muhammed'in ölümünden sonra onun kurduğu İslâm devletini yöneten kişilere verilen unvan....

ORHUN ÂBİDELERİ Göktürk Devletinden kalma, 7 ve 8. asra âit en eski taş kitâbeler. Üzerinde, Türk Edebiyâtının ilk örnekleri bulunan "bengü taşları"dır. Moğalistan'ın kuzey-doğusunda, eski Orhun Ne...

Çeçe sineğinin taşıyıp aşıladığı bir kamçılı asalağın (Trypanosoma gambiense) neden olduğu tehlikeli bir hastalık. Özellikle Afrika'nın ormanlık bölgelerinde görülen hastalığın kuluçka süresi 2-4 haft...

(? - 1375 Niş?), Osmanlı kumandanı ve devlet adamı. Müslüman olan ve Abdülmuin adını alan bir Hristiyan'ın oğludur. I. Murat şehzadeyken onun lalalığını yaptı ve bu yüzden "lala" unvanıyla tanındı. Or...

Nikaragua'nın iç kesiminde yayılan geniş çöküntü alanında, Managua Gölü'nün güneyinde büyük göl. Yüzölçümü 8.400 km2 dir. Fazla sularını San Juan Irmağı ile Atlas Okyanusu'na gönderir. Üzerinde birçok...

Hristiyanlardan alınan cizyenin toplanmasıyla görevli memur. İlk kez Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın sadrazamlığında bu yola başvuruldu. O zamana dek yerel memurlar tarafından toplanıp hazineye gönderi...

Yaşadığı yerler: Avrupa ormanlarıyla Asya'nın bâzı cihetlerinde, Kuzey, Güney Amerika ve Afrika'nın Kuzeybatı kesimlerinde. Yeni Zelanda ve Avustralya'da. Özellikleri: Geviş getiren toynaklı memeliler...

Asya kıtasının ikinci uzun nehri. Suladığı havza olarak, Asya'nın en büyük nehri olan Obi, 5300 km uzunluğundadır. Dünyânın da beşinci büyük nehridir. Altay dağlarından çıktıktan sonra kuzeybatıya doğ...

Mekanik aygıtlarla insan yapısı olan öteki aygıtlardaki (ve hatta kuruluşlardaki) iletişim ve kontrol sistemleriyle biyolojik organizmalarda var olan benzer sistemler arasındaki ilişkiyi ele alan bili...

Savaşlarda yararlık, çalışma hayatında üstün hizmet gösterenlere, yarışmalar ve sergilerde derece alanlara, bir kuruluş ya da kişi adına bastırılıp ödül olarak verilen madeni nişan. Eski çağlardan ber...

Genellikle cisimleri sıkıştırma, sıkıca tutma işlerinde kullanılan âletlere verilen isim. Bu âletlerdeki sıkıştırma herhangi bir motor vasıtasıyla olmayıp, bir vida sistemi yardımıyla yapılır. Esas it...

Şeyh Galip'in mesnevisi (1783). Kahramanları Aşk ve Hüsn olan mesnevide masal motiflerinden, klasik Doğu öykülerinden yararlanılarak tasavvuf düşüncesindeki mecazi aşktan gerçek aşka geçiş anlatılmak ...

Kuzey ve Güney Amerika'yı Afrika ve Avrupa'dan ayıran okyanus. Yüzölçümü kendine bağlı denizlerle birlikte 105, yalnız kendi alanı 81 milyon km2 dir. Pasifik'ten sonra ikinci büyük okyanustur. En deri...

Kadınlarda doğurganlık döneminde, genellikle 28 gün (4 hafta) arayla görülen rahimden kan gelmesi olayı. Âdet hâli, ortalama dört gün sürer ve bu süre içinde rahim iç katı, dölyoluna atılır. Bir kadın...

Osmanlı İmparatorluğu'nda askerî ya da sivil yüksek devlet memurlarına verilen bir unvan. Sözcük zamanla Mısır, Suriye, Irak, Ürdün gibi ülkelerde de yayılmış ve kabul edilmiştir. Sözcüğün, en büyük e...

Enine ya da boyuna bitişik sütunlardan oluşan grafik. Gruplanmış serilerin grafikleri çoğunlukla histogram türünde çizilir. Histogramda frekanslar alanlarla ifade edilir. Örneğin bir sınıftaki öğrenci...

Baklagillerden, tırmanıcı süs bitkisi (Lathyrus odorantus). Bir yıllık olup çeşitli renklerde ve çok kokulu çiçekler açar. Anayurdu Sicilya'dır. Her zaman çiçek açması için, çiçeklerini sık sık toplam...

Bir ülkede para arzını, kredileri ve kredi maliyetlerini düzenlemekten sorumlu kurum. Ayrıca Merkez bankası birçok ülkede, bankacılık sisteminin işleyişini denetlemek, çeklerde takas işlemini yürütmek...

Çiftparmaklıların domuzgiller familyasından, koyun büyüklüğünde, dünyanın her tarafına yayılmış, evcil türleri de olan memeli (Sus). Ağır ve hantal hayvanlardır. Ağız kısımları uzundur. Diş sayısının ...

Bahaettin Nakşibent'in (1318-1389 Buhara) kurduğu tarikat. Temel ilkelerini Yesevîlik'ten ve daha çok Hacegânilik'ten alan, şeriata ve Sünnî inançlara sımsıkı bağlı olan Nakşibendîlik, bir yandan Sünn...

Birim yüzeye düşen ışık akısı miktarı (simgesi E). Aydınlanma şiddeti de denir. Birimi lükstür. Düzgün dağılmış 1 lümenlik akıyı dik olarak alan bir yüzeyin aydınlanması 1 lükstür. Aydınlanma birimi o...

Düğünçiçeğigillerden, odunsu bitki cinsi (Clematis). Dünyada yaklaşık 230 türü vardır. Türkiye'de pek görülmez. Çalı ve yarı çalı hâlinde, çoğu sarılgandır. Büyük çiçekli türleri parkçılık yönünden ön...

İyileşme olasılığı olmayan hastalar ya da yaşamını kendi başına sürdüremeyecek ölçüde sakat olan bireylerin yaşamını, acı vermeyen bir yöntem kullanarak sona erdirmek. Ötanazi, birçok ülkenin hukuk...

Nişastayla aynı kapalı formüle sahip [(C6H10O5)n] ama ondan daha küçük moleküllü (n=10-30) yapışkan madde. Dekstrin, nişastanın doğrudan doğruya 200°C dolayında ısıtılmasıyla ya da sulu asitler, diyas...

Kandaki şekerin (glikoz) normal düzeyin altına düşmesiyle ortaya çıkan; çarpıntı, aşırı terleme, el titremesi, açlık duygusu gibi belirtiler gösteren hastalık. Ensüline duyarlılık, karbonhidrat yeters...