ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Makedonya'nın Osmanlı denetimine girmesiyle sonuçlanan Osmanlı-Sırp savaşı (26 Eylül 1371). I. Murad'ın Edirne'yi alarak (1361) Balkanlar'a yönelmesi Hristiyan devletleri harekete geçirdi. Ancak Osman...

Pastörizasyon, gıda sanayiinde, besin maddelerini hastalık yapıcı mikroorganizmalardan arındırmak amacıyla uygulanan ısıtma yöntemi. İlk kez 1860′larda Fransız bilim adamı Louis Pasteur tarafınd...

Kabalistlerin büyü sözü ya da formülü. Çeşitli harflerin bir kâğıt parçası üzerine üçgen biçiminde yazılmasıyla oluşturulur ve sıtmaya, ateşli hastalıklara iyi geldiğine inanılır. Dörde katlanan kâğıt...

Kuzey Anadolu Dağları'nın Karadeniz'e paralel iki sıra hâlinde doğuya doğru yükselerek uzanan doğu bölümü. Aralarında Çoruh-Kelkit vadi oluğu yer alır. Bu oluk bazen geniş bir ova (Bayburt Ovası), baz...

Çeşitli sistemlerin uygun görünen yanlarını birleştirerek bir sistem ortaya koyma eğilimi, eklektizm. Birbirine karşıt sistemlerin bile birbiriyle uyuşan yanları bulunabilir. Sistemlerin birbiriyle uy...

Tömbeki adı verilen bir tütünün yakılıp dumanının marpuç yardımıyla sudan geçirilerek içilmesine yarayan bir alet. Bir nargile lüle, gövde, marpuç ve imame kısımlarının birleşmesinden oluşur. İlk n...

Bileşikgiller (Asteraceae) familyasından Achillea millefolium türüne verilen ad. Sarı renkli çiçeği olan civanperçemi, 10-35 cm'ye kadar boylanabilen, çok yıllık bir çalıdır. Çiçeklenme dönemi haziran...

Parmağın birinci boğumunun avuç içine bakan kısmının iltihaplanması. Çoğunlukla küçük bir delici yaralanmayı tâkiben, parmak ucu içine giren mikroplar kısa zamanda çoğalarak bir iltihap meydana getiri...

Osmanlı İmparatorluğu'nda sadrazamın dışındaki vezirlerden orduya komuta edene verilen ad. Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan (1826) sonra kurulan Asakiri Mansurei Muhammediye ordusunun komutanına da seras...

Orta Çağın sonlarında, batıda İlk Çağı yeniden canlandırarak Rönesans Dönemini başlatan düşünce hareketi. Hümanizm, Lâtince "insan doğası" ve "kültür" anlamına gelen "hümanitas" sözcüğünden türemiştir...

Atmosferdeki, yeryüzü ve yeraltındaki su ve su dolaşımını ele alan bilim dalı. Deniz suyu, yağmur, kar, buzullar, nehirler, göller ve taban suları hidrolojinin konusunu oluşturur. İçme suyunun sağlanm...

Agropyron repens. Buğdaygiller familyasından, çok çabuk yayılan otsu bitki. Yassı, tüylü yaprakları ve dik çiçek başakları olan bu bitkinin boyu 30-100 cm'ye kadar uzayabilmektedir. Ana yurdu Avrupa'd...

Renksiz, kristal yapılı, suda az çözünen organik asit (2, 6, 8 trihidroksi pürin, C5H4O3N4). Kuşlarda, omurgasızlarda ve yılanlarda ve protein metabolizmasının ve birçok böcek, sürüngen, kuş ve primat...

İ.Ö. 3. yüzyılda Çin imparatoru Çe Huangti tarafından, Çin'i çeşitli saldırılara karşı korumak amacıyla yaptırılan, Asya'nın en büyük ve en eski anıtsal yapıtlarından biri. Uzunluğu 2.500-3.000 km ara...

Kuzey Çin'in en büyük ırmağı. Yaklaşık 4800 km uzunluyla Sarı Irmak, Yangzi Ciang'dan sora, ülkenin ikinci büyük ırmağıdır. Taşıdığı çok büyük miktarlardaki löslü alüvyonun ırmağa verdiği renkten ötür...

Bilim ve bilimsel yöntemin bilgiye ulaşmak için tek geçerli yol olduğunu savunan felsefî görüş. Bilim ve bilimsel yöntem dışındaki bilgilenme şekillerini kabul etmediği için, spekülâtif felsefe, metaf...

Trifolium repens. Baklagiller familyasından bir bitki. Üçgül değerli bir yem bitkisidir. Üçgüller, büyük bölümü bir yıllık, bazısı da çok yıllık olan kısa boylu, otsu bitkilerdir. Çanak ve taç yaprakl...

Bir doğru üzerinde kaymadan yuvarlanan bir çember üzerindeki herhangi bir noktanın çizdiği eğri. Kartezyen koordinatlarda sikloitin herhangi bir noktasının koordinatları x=a(q-sinq) , y=a(1-cosq) ile ...

Panthera leo. Kedigiller (Felidae) familyasından bir tür büyük yırtıcı memeli. Boyları erkeklerde 200 cm, dişilerde 175 cm kadar olan aslanların ağırlıkları erkeklerde 250 kg ve dişilerde de 180 kg ka...

Sabaha doğru, tan yerinin önce nokta ve sonra da ince bir iplik gibi ağarması ile başlayan vakit. Fecrin doğuş ânı, nehâr-ı şer'î (yâni İslâm dîninin gündüz kabul ettiği zaman) ile, imsâk vaktinin (or...

Resmî adı Yeni Zelânda'dır. Başkenti Wellington olan ülkenin nüfusu, 3 575 000 kişi (1995), yüz ölçümü 270 990 km2dir. Yönetim biçimi meşrutî monarşidir. Ülkenin para birimi Yeni Zelânda doları, resmî...

Üre ve formaldehit karışımının, heksametilen tetramin (ürotropin) katalizörlüğünde sulu ortamda kondensasyonuyla elde edilen bir termosetting plastiği. Reçine ergitilip kalıba döküldüğünde, moleküldek...

Riyolit ve trakit gibi magmatik kayaçlarda ince taneli doku içinde büyük kristaller hâlinde ya da yüksek sıcaklıkta başkalaşmış kayaçlarda bulunan feldispat. Renksiz ya da gri renklidir. ...

Periyodik cetvelin 7 A grubunda yer alan radyoaktif element. Doğada çok küçük miktarlarda bulunur. Bizmutun alfa parçacıklarıyla bombardımanından elde edilmiştir. En kararlı izotopunun (At-210) yarıla...

Haşhaş bitkisinin tohum kapsülünden elde edilen koyu kahverengi, baygın kokulu, tadı acı, uyuşturucu bir madde. Haşhaş kapsülleri uygun olgunluğa erişince ortadan çizilir. Bu çiziklerden sızan beyaz, ...