Tepedelenli Ali Paşa Kimdir?
(1744 Tepedelen - 1822 Yanya)Osmanlı valisi ve veziri. Tepedelen mütesellimi Veli Paşa'nın oğludur. Delvine ve Yanya mutasarrıfı oldu. Derbentler başbuğluğuna atandı. Sırbistan'da çıkan isyanları bastırmakta başarılı oldu. 1787'de Avusturya, 1791'de Rus kuvvetlerine karşı yapılan savaşlara katıldı. Napolyon'un Mısır'a saldırısı sırasında Preveze, Parga, Voniça ve Butrinto'yu almaya teşebbüs etti. Preveze yakınında Fransızları bozguna uğrattı (1798). III. Selim tarafından vezirlikle ödüllendirildi. Rumeli valiliğine atanarak Pazvandoğlu ayaklanmasını bastırmakla görevlendirildi (1802). Önceleri başarı kazandıysa da, Rumeli ayanının baskısıyla valilikten azledildi (1803). Elinde yalnızca Yanya ve Tırhala mutasarrıflıklarıyla, Derbentler başbuğluğu kaldı. Preveze ve Voniça'yı ele geçirdi. Avlonya mutasarrıfı İbrahim Paşa'yı Yanya'ya getirerek hapsetti. Arnavutluk bölgesini egemenliği altına almaya başladı. Babıâli, Mora Rumlarının ayaklanmasından korktuğu için bu duruma göz yumdu. Ali Paşa'nın faaliyetlerini sürdürmesi nedeniyle Osmanlı Devleti, Ali Paşa ve oğlu Veli Paşa'yı görevden aldı. Ali Paşa, Mora Rumları ile ilişkiye geçerek isyan hazırlıklarına başladı. Osmanlı ordusu, Ali Paşa'yı Yanya'da kuşattı. İki yıl süren kuşatma sonucunda teslim olmadığı için vurularak öldürüldü. Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanarak çökmesini hızlandırdığı kabul edilir.
