Uyuz
Uyuz böceğinin, üst derinin altına girerek yaptığı kaşındırıcı, bulaşıcı bir deri hastalığı. Halk arasında gale' ya da gidişik' olarak da bilinir.
Uyuz böceği, ancak bir mikroskop ya da büyüteç yardımıyla görülebilecek büyüklüktedir ve tüm yaşamını insan vücudunda geçirir. Yakın temasla kişiden kişiye geçer. Böcek derinin üst katmanlarında tüneller açarak ilerler ve kaşıntıya neden olur. Bu kaşıntı sonucunda deride iltihaplanma görülebilir. Uyuz hastalığının pislikle bir ilgisi yoktur, böcek temiz bir ciltte de yaşayabilir.
Uyuzlu hastalar en çok gece kaşıntılarından şikâyet ederler. Gündüzleriyse hastanın hareketsiz kaldığı dönemlerde, dayanılması daha kolay bir kaşıntı görülebilir. Ayrıca 1 cm'ye varan kırık çizgi ya da S şeklindeki tüneller uyuzun belirtileri arasında sayılabilir. Uyuz böceğinin en çok el parmaklarının arasına, bileklere, kolların iç kısımlarına, genital bölgeye, karnın alt kısmına, kalçalara ve bacaklara yerleştiği görülür. Göğüs, sırt ve baş, tutulmayan bölgelerdir; ancak bebeklerde tüm deri yüzeyinde uyuz görülebilir.
Uyuz, uygun şartlar olduğunda toplumda kolayca yayılma riski olan bulaşıcı bir hastalıktır. Bulaşma kaynağı, uyuz böceği taşıyan insanlardır. Çoğu kimse uyuzu cinsel temasla bulaşan hastalıklar arasında kabul etse de, bulaşma cinsel temastan çok, yakın temasla olur. Uyuzlu bir kimse aile bireylerine hastalığı kolayca bulaştırır. Dans etme, el sıkışma gibi temaslar da bulaşma nedeni olabilir. Hastaya ait çamaşır, çarşaf ve öteki eşyaların başkaları tarafından kullanılması, yukarıdakilere oranla daha az görülen bulaşma şeklidir.
