Ziryab Kimdir?
Ebu l-Hasan Ali İbn Nafi Ziryab, Endülüs Emevileri döneminde Cordoba'da hükümdarlık süren Emeviler döneminde yaşayan şair, müzisyen, şarkıcı, astronom, botanikçi ve coğrafyacıdır(789-857). İlk olarak Bağdat, Irak gibi Abbasi egemenliğindeki yerlerde bir sanatçı, büyük bir müzisyen ve besteci bir öğrenci olarak tanındı. Ishak el-Musuli'nin öğrencisi ve Endülüs Müzik Okulu'nu kuran Ziryab (Al İbn Nafi) hocasıyla olan bir anlaşmazlık nedeniyle Irak'ı terk etmiş ve Endülüs'ün başkenti Kurtuba (Cordoba) şehrine yerleşmiştir. Cordoba'ya vardığında Endülüs Halifesi Abdurrahman İbn Al-Hakan (822-852) tarafından karşılanmış ve kendisine bütün olanaklar sağlanarak, Cordoba (Kurtuba), Toledo (Tuleytula), Valencia (Belensiye), Sevilla (İşbiliye) ve Granada (Gırnata) gibi şehirlerde Endülüs musikisinin konservatuvarları sayılabilecek İslam alemi'nin ilk müzik konservatuvarlarını kurmuştur. Ziryab, Flamenko müziğin kurucularından sayılır. Endülüs'te bulunduğu dönemlerde doğudan edindiği müzik geleneğini batıya taşımış ve dönemin ünlü bestecilerinden biri olmuştur. Endülüs müslümanları, çalgı ve musikinin İspanya hristiyanları arasında yayılmasında büyük rol oynamışlardır. Endülüs saray ve konaklarında şiire, çalgı ve musikiye yer verilir, bu konuda yetenekli Hristiyan cariyeler özel eğitimle yetiştirilirlerdi. Bağdat ve Medine gibi doğu İslam dünyası merkezlerinden de Endülüs'e musikişinaslar getirilirdi. Bağdatta yetişen ünlü musikişinas Ziryab bunlardandır. Ziryab, Endülüs musikisi giyim ve hayat tarzı üzerinde çok büyük etkisi söz konusudur. Flamenko müziğin, nasıl ve neden İspanya'da ortaya çıktığını ve bu kadar farklı türdeki kültürlerin nasıl bir araya geldiğini anlayabilmek için, Çingenelerin ve Arapların Endülüs'teki yaşamlarına göz atılması gerekir. Bunun başlıca nedeni 8-15.nci yüzyıllar arasındaki Arap işgalinin İspanyol müziği üzerinde bıraktığı "Doğu Müziği" etkileridir. Arap etkisinin sürdüğü 700 yıl boyunca, Ortadoğu'nun makamsal ve ritmik sistemleri, telli ve vurmalı çalgıları, İspanya' ya kalıcı biçimde yerleşmiştir.
Ünlü flamenko üstadı Paco Pena, flamenko müziği ve Arap toplumuna yönelik önemli görüşlerde bulunmuştur ve flamenko'nun tarih ve geleneğinde ve özünde Doğu'ya ait etkilerin çok fazla olduğunu itiraf eder. Ve Paco Peña'ya göre Flamenko, Cordoba'da doğmuştur. Ona göre bu etkiler de, özellikle Cordoba (Kurtuba)'da yüzyıllar boyunca yaşamış Müslüman Arapların etkileridir. Tabii olarak da İslam kültür ve geleneğinin, İslam müziğinin derin etkileridir bunlar Türk müziği ile Flamenko arasında bir ilişkiden söz edilmese bile, İspanya'da yaşayan insanlar, tarihte paylaşmış oldukları coğrafya ve kültürden dolayı, Arap müziğine özel bir his beslemektedirler.
