Edebiyat terimi olarak Edeb-i Kelâm: Acı, hoş olmayan, ayıp, çirkin, kaba veya uğursuz sayılan şeyleri kendi adlarını söylemeden başka sözle ifade etmek. Buna asâlet ve mümtaziyet adları da verilir. Edeb-i Kelâm, bir düşünceyi, bir olayı incelik, asâlet ve nezaketle ifade etmek için anlam, kendine ait olmayan kelimeyle karşılanır. Genellikle şu üç durumda bu yola başvurulur:
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- Tuyuğ
Divan şiirine Türklerin kattığı, maniye benzer dört dizelik nazım biçi
- Münşî
Sanatlı düzyazı yazan kişiler. Münşilerin yazılarını toplayan dergiler
- Kıssa
Kendisinden ahlak dersi çıkartılan özlü ve kısa söz.
- Üslup
Bir yazarın duygu, düşünce ve eylemlerini kendine özgü anlatış yolu, a
- Hitabet
Söz söyleme sanatı. Bir topluluğa bir fikri, bir davayı aşılamak, bilg
- Roman
1- Gerçek veya gerçeğe uygun olayları, kişi, zaman, mekâna bağlı anla
- Absolutizm
Mutlakçılık. Herhangi bir eserde ya da ilkede bir edebînin varlığına v
- Halk Şiiri
Anonim, âşık ve dinî-tasavvufi Türk edebiyatının manzum eserleri.
- Mensur
Düz yazı
- Pelteknâme
Kekeleme şiiri. Lisan-i pepeği adı da verilir. Halk edebiyatı nazım şe
