Edebiyat terimi olarak Edeb-i Kelâm: Acı, hoş olmayan, ayıp, çirkin, kaba veya uğursuz sayılan şeyleri kendi adlarını söylemeden başka sözle ifade etmek. Buna asâlet ve mümtaziyet adları da verilir. Edeb-i Kelâm, bir düşünceyi, bir olayı incelik, asâlet ve nezaketle ifade etmek için anlam, kendine ait olmayan kelimeyle karşılanır. Genellikle şu üç durumda bu yola başvurulur:
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- İtnab
Sözü, gerektiğinden fazla kelime veya cümle ile uzatma. İcaz'ın karşıt
- Folklor
Bir halkın geçmişten bu yana oluşturduğu geleneklerin. inançların, tör
- Bayronculuk
İngiliz şair Lord Bayron'un başlattığı bu akım toplumun yerleşik düzen
- Müntehabât
Seçilmiş şeyler. Çokluk aynı türde kaleme alınmış, bir veya daha fazla
- Fasih
Dilin bütün kaidelerine uyularak doğru, güzel ve açık şekilde konuşup
- Dolaylı Anlatım
Roman, öykü gibi edebiyat türlerinde olayların yazar tarafından anlatı
- Türk Edebiyatı
İlk çağlardan itibaren Türk diliyle yaratılmış sözlü ve yazılı tüm ürü
- Elfiye
Binlik karşılığıdır. Bin mısradan meydana gelen manzum eserler için ku
- Kayabaşı
Halk edebiyatımızda bir koşma türü. Özel ezgiyle okunur. Türkülerin ez
- Devrikleme
Sözcüklerin cümle içinde olağan sıralanış biçimlerine uymayan kullanım
