ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Gün boyu engellenemeyen anî uykuya dalma, geceleri uyku bozukluklarıyla ortaya çıkan ve sıklıkla gençlerde görülen hastalık. Narkolepsi sözcüğünün kökeni, sersemlik, uyuşukluk anlamındaki Yunanca nark...

Osmanlı İmparatorluğu'nda devlet memurlarına, rütbelerine ve memuriyetlerine göre, aylık yerine tahsis edilen vergi kaynağı. Devlet memuru kendisine tahsis edilen vergi kaynağının mülkiyetine değil, y...

Edebiyatta 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başlarındaki modernist arayışın eski canlılığını yitirmesinden sonra, çeşitli üslûp ve yönelişleri belirlemek için kullanılan terim. Dışavurumculuk ve gerçekü...

Osmanlı sarayında selâmlık dairesine verilen ad. Arapçada iki şeyin arası, ara anlamına gelen bu sözcük, eski konak ve saraylarda harem ve selamlık bölümlerine ayıran daire için de kulanılırdı. Mabeyi...

Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan bir terim olup, familyaların bir araya gelmesiyle oluşur. Familyalar takımları, takımlar da sınıfları meydana getirir. Bu sınıflandırmada, arada şubeler ve a...

Menengiç nisan-haziran ayları arasında, yeşilimsi renkte çiçekler açan, 2-6 m yüksekliğinde, kışın yaprağını döken ağaçlar. Çitlenbik olarak da bilinir. Meyveleri önce kırmızımsı olup, daha sonra kahv...

Orolidae familyasına ait Asya kıt'asına özgü yaklaşık 20 kuş türünün ortak adı. Boyları 20-25 cm'dir. Erkek bireyler siyah ve sarı ya da siyah ve turuncu renkte tüylere sahiptir. Dişilerse daha soluk ...

Bazı hayvanların embriyo evresinden ergin evreye geçişlerde gösterdiği belirgin farklılaşmaya verilen ad. Yavru evresi ya da embriyo evresiyle ergin evresinin dış görünüşü birbirinden farklıdır. Özell...

Ayaklı divanın, kalenderi ölçüsüyle yazılan bir şiirde her dizenin sonuna "Mefûlü / feûlün" ya da "Mefûlü mefâil" gibi bir fazlalık (ziyade) katılarak oluşturulan şiir. ...

Mesleği çalgı eşliğinde oynamak olan kadın. Eskiden Türk kadınlarının ve kızlarının çengilik yapması yasaktı. Ancak sarayda çeşitli soylardan gelen cariyeler çengilik yapabilirlerdi. 19 yüzyılda köçek...

Karaağaçgiller (Ulmaceae) familyasının Celtis cinsini oluşturan 70 kadar ağaç ve çalı türünün ortak adı. Mercimekten az büyük, buruk lezzetli meyvesi vardır. Ilıman ve tropik bölgelerde yaygındır. Ker...

İstanbul'da Şehzadebaşı Caddesi'nin eski adı. Bizans devrinde adı Philadelphion'du. Osmanlı döneminde Direklerarası'na adını veren tahta sütunlar caddeyi genişletmek için yıktırıldı. Önceleri Yeniçeri...

Tüyü alınmamış hayvan derisi. Tarikat terimi olarak, bir tarikat şeyhinin ya da pirinin taht ve tören kürsüsü gibi kullandığı tabaklanmış tüylü deriye de mecazi anlamda post denilmiştir. Post sözcüğü,...

son devir Türk şâirlerinden. 1914'te İstanbul'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Anadolu'nun çeşitli illerinde yaptı. Kuleli Askerî Lisesini (1933) ve Harb Okulunu (1935) bitirdi.Piyâde subayı olarak yu...

Bir kaynaktan yayılan temel parçacıkların ya da elektromanyetik dalgaların oluşturduğu ve bunların ulaştıkları yerde ısı, ışık ya da elektrik türünde gözlenen enerji. Işınım enerjisi, maddesel bir ort...

Periyodik cetvelin VB grubunda yer alan, gümüş beyazı renkte metal element. Yaygın olarak başlıca karnotit [K2(UO2)2 (VO4)2.3H2O] ve roskoelit mineralleri içinde bulunur. Vanadyum (5) oksitin (V2O5) k...

İsa'nın Hristiyanlığı yaymakla görevlendirdiği yardımcılarından her biri. Bunlar Aziz Andreas, Bartolomaeus, Büyük Yakup, Küçük Yakup, Matta, Mattias, Filippus, Simun, Yahuda (Taddeus), Yahuda (İskari...

Deri üst yüzeyinde görülen, genellikle kırmızı ve irinli küçük çıbancık. Sivilceler cinsel karakterin belirmesiyle başlayan ergenlik döneminde oluşur. Kimi bünyelerde ileri yaş dönemlerine kadar devam...

Bir atom çekirdeği ile onu bombardıman eden bir parçacık ya da foton arasında meydana gelen ve yeni bir çekirdek ve muhtemelen bir ya da birden çok parçacığın salınmasıyla sonuçlanan tepkime. Nükleer ...

Esmer renkli deniz yosunu. İnce silindirimsi bir yapıdadır. Emici kökleriyle kayalara tutunur. Gövde kısmı esmer-sarı renkte, uzun, yassı, basit şeritler biçimindedir. Laminaryaya yeryüzündeki bütün d...

Eni ve boyu kırkar arşın olan ve yaklaşık 1.000 m2lik bir yüzey ölçüsü. Daha önceleri genellikle, yürüyen bir dönümcünün adımlarıyla ölçülen 1.600 adımlık alana denirdi. Bunun kesin ölçü olmayışı nede...

Düşey doğrultuyu belirlemek amacıyla bir ipin ucuna bağlanan koni biçimli bir ağırlıktan oluşan araç. Şakul da denir. Sarkıtılan çekül, yer çekimi doğrultusunu alır. Bu doğrultuya çekül doğrultusu da ...

Hızlı bir hava ya da buhar akışını art arda kesintiye uğratarak keskin bir ses çıkaran aygıt. 18. yüzyıl sonlarında yapılan ilk siren, bir memeden püskürtülen havayla çalışan çok delikli bir diskten o...

Çiçek sapının tepe kısmının genişlemesi sonucu oluşan, çiçekleri üzerinde taşıyan yapı. ...

Etkeni, vücuda mikroplu su ve besinlerin yenmesiyle giren Salmonella typhi türü bakteri olan enfeksiyon hastalığı. Büyük tifo salgınlarının çoğu kent su şebekesinin kirlenmesiyle ortaya çıkar. Bunun y...