Galaksi Nedir?
Yıldızlar, gaz, toz ve gezegenlerden oluşan, büyük madde yığışımı. Yoğun gaz bulutu biçiminde oluşan galakside, yıldızlar, gazın yoğunlaşmasıyla meydana gelirler. Başlangıçta ne belirli bir biçimi, ne de belirgin bir iç yapısı vardır. Muazzam miktarda gaz ve toz içerir ve sürekli olarak içinde yeni yıldızlar oluşum hâlindedir. Bir dönme hareketi yaparak, milyonlarca yılda sarmal bir biçim alır. Merkezinde bir miktar gaz ve toz bulunursa da, burası çoğunlukla eski yıldızlarla kaplanmıştır. Sarmalın kollarındaysa, büyük bir gaz ve toz yığınıyla genç yıldızlar vardır. Örneğin Güneş, içinde bulunduğumuz galaksinin, yani Samanyolu'nun sarmal bir kolu üzerindedir. Milyonlarca yıl sonra, galaksinin sarmal kolları merkeze doğru katlanarak, sonuçta eski yıldızların çoğunlukta olduğu, çok az gaz ve toz içeren elips biçiminde bir galaksi oluşur. Her galaksi, sonunda küreselleşir ve bu evreden sonra, büyük bir olasılıkla kara delik hâline gelir. Samanyolu'na en yakın galaksi Andromeda'dır. Çok daha büyük bir sarmal galaksi olan Andromeda'nın elips biçiminde iki uydusu vardır. Önceleri, Samanyolu içinde bir nebula olduğu sanılan Andromeda'nın bağımsız bir galaksi olduğunu, 1924'te Hubble saptadı. Andromeda Galaksisi'nin incelenmesi, kendi galaksimize de ışık tutucu olması bakımından önemlidir. Galaksiler radyo dalgaları yayarlar ve bu bakımdan güçlü bir kaynak oluşturanlara radyo galaksi adı verilir. Bunlardan, merkezleri etkin olan sarmal yapılı bir grup galaksiye, Seyfert Galaksileri denmektedir. Galaksiler, kümeler oluşturma eğilimi taşırlar. Örneğin Samanyolu ve Andromeda, aşağı yukarı 20 galaksiden oluşan bir grubun üyeleridir. Astronomlar, bugün kullanılan teleskoplarla gözlenebilecek bir milyar galaksi bulunduğunu tahmin etmektedirler. Orta büyüklükte bir galaksi olan Samanyolu'nda 100 milyar kadar yıldız bulunmaktadır. Büyüklüğü hakkında bir fikir edinmek için, ışığın bir ucundan öbürüne 100.000 yılda erişebileceğini (Güneş'ten Dünya'ya ışık 8 dakikada gelebilmektedir) ve Güneş'in galaksimizi bir kez dolanması için 250 milyon yıl gerektiğini söylemek herhâlde yeterlidir.
