Hattuşaş Ören Yeri
Çorum ilimizin 82 km güneybatısında bulunan, Ankara'ya 208 km uzaklığındaki ören yeri. Hattuşaş, M.Ö. 2000 yıllarında Anadolu ve Suriye'de güçlü bir imparatorluk kurmuş olan Hititlerin başkentiydi.
Hattuşaş'ın çevresinde ovadan 300 m yükseklikte sayısız kaya kütlesi ve dağ yamaçları bulunmaktadır. Kentin kuzey yönünün dışındaki üç yönü, yaklaşık 6 km uzunluğundaki surlarla çevriliydi. Surların arasında bazı kapılar bulunmaktaydı. Bu kapılar aslan, sfenks ya da Tanrı betimi gibi ince taş işçiliği gösteren çeşitli kabartmalarla süslüdür. 1893′te başlayıp 1931′den beri Alman Arkeoloji Enstitüsü tarafından sürdürülen kazılar sayesinde, şehrin büyük bir kısmı açığa çıkarılmış ve restore edilmiştir. Direkli galerilerle çevrilmiş dört avlu etrafına dizilmiş yapılar, kral ve ailesinin yanı sıra, saray memurları ve "altın mızraklılar" olarak adlandırılan nöbetçi askerleri de barındırıyordu. Aşağı Şehir olarak adlandırılan alanda konutların yanı sıra, ülkenin en yüksek tanrıları olan Fırtına Tanrısı ile Arinna'nın Güneş Tanrıçası'na adanmış Büyük Tapınak yer alır. Hititler kil tabletler üzerine Mezopotamya'dan öğrendikleri çivi yazısıyla anlaşmalar, resmî yazışmalar, kanunlar, kült kuralları ve hatta edebî metinleri kaydetmişlerdi. Hattuşaş'ta on binlerce çivi yazılı tabletin bulunduğu arşivler, 1915 yılında Hitit dilinin çözülmesiyle Hititoloji denilen yeni bir bilim dalının doğmasına neden olmuştur. M.Ö. 1200 yıllarında Karadeniz Bölgesi'nden gelen Kaşkaların istilâsına uğrayan kent, yağmalanarak yakıldı. Daha sonra onarılan kent, yeniden yerleşim merkezi hâline dönüştürüldü.
Hattuşaş kenti, UNESCO'nun dünya mirası listesindedir. Ayrıca New York'taki Birleşmiş Milletler binasında Hattuşaş'ta bulunmuş bir çivi yazılı tabletin büyütülmüş kopyası asılıdır. Bu tablet, Hitit Büyük Kralı III. Hattuşili ile Mısır Firavunu II. Ramses arasında imzalanan Kadeş Barış Anlaşması'dır.
