Maarif Nezareti
Eğitim ve öğretim işlerini yönetmek ve düzenlemek amacıyla Osmanlı Devleti'nde kurulmuş olan devlet örgütü. Bugünkü bakanlık düzeyinde bir örgüttü. Eğitim ve öğretimin belli bir yerden ve devlet hizmeti olarak yürütülmesi gereği düşüncesi ilk kez II. Sultan Mahmut döneminde ortaya atıldı. Maarif-i Umumiye Nezareti 17 Mart 1857'de kuruluncaya kadar eğitim ve öğretim işleriyle Mekâtib-i Rüşdiye (1838), Meclis-i Maarif-i Umumiye (1841), Mekâtib-i Umumiye Nezareti (1847) adlı kuruluşlar uğraştılar. Nezaretin kuruluşuyla nazırlığa getirilen Abdurrahman Sami Paşa döneminde okullar üç dereceye ayrıldı: 1) Sıbyan, 2) Rüştiye, 3) Mekâtib-i fünun-ı mütenevvia. Daha sonra Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayımlandı ve bir kurul niteliğindeki Meclis-i Kebir-i Maarif oluşturuldu. Müslüman olmayanların ve yabancıların eğitimiyle ilgili yönetmelikler çıkarıldı (1892). 1908'de II. Meşrutiyet'in ilânından sonra, Maarif-i Umumiye Nezareti'nde önemli düzenleme ve düzeltmeler görüşüldü. Tedrisat-ı İptidaiye (İlköğretim), Tedrisat-ı Taliye (Ortaöğretim), Mekâtib-i Hususiye (Özel Okullar) daireleri kuruldu ve nezaretin merkez örgütlenmesiyle ilgili yeni birimler oluşturuldu. Osmanlı Devleti'nin Maarif Nezareti İstanbul'da çalışırken 4 Mayıs 1920'de TBMM hükümeti kurulunca Ankara'da da Maarif Vekaleti oluşturuldu.
