ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Osmanlı İmparatorluğu'nda Cezayir, Tunus ve Trablusgarp (Libya) eyaletlerinin üçüne birden verilen ad. Daha çok korsanlıkla geçinen bu ocaklar, merkeze görünürde bağlıydılar. ...

Bir tarikata girerek, yaşayışını onun yasa ve törelerine uydurmuş kimse. Farsçada "kapı kapı dolaşan", "dilenci", "fakir", Arapçada "fakir, yoksul ve dilenci" anlamlarına gelir. Terim olarak, bir mürş...

Tek toynaklılar (Perissodactyla) takımının Tapiridae familyasından varlığını sürdüren tek cinse (Tapirus) ait dört memeli türünün ortak adı. Tapirlerin ön ayağında 4, arka ayağında 3 parmak vardır. Ta...

Tömbeki adı verilen bir tütünün yakılıp dumanının marpuç yardımıyla sudan geçirilerek içilmesine yarayan bir alet. Bir nargile lüle, gövde, marpuç ve imame kısımlarının birleşmesinden oluşur. İlk n...

Servetifünun edebiyatı şairlerinden Tevfik Fikret'in 1906'da yaptırdığı ev. İstanbul Rumelihisarı'nda Kayalar Mezarlığı üstündeki sırtta, eski Robert Kolej, şimdiki Boğaziçi Üniversitesi'nin yanındadı...

1593-1606 Osmanlı-Avusturya savaşlarına son veren sulh antlaşması (11 Kasım 1606). 1593'te başlayan Osmanlı-Avusturya savaşı başlangıçta Osmanlılar aleyhine cereyan etti. Orta Macaristan ve Romany...

İzlanda Adası'nın güneybatısında, Reykjavik'in 100 km. doğusunda etkin volkan. Yüksekliği 1.450 m. kadar, geniş kraterinin çevresi 2 km.den fazladır. Hekla'nın 1766'daki püskürmesi sırasında birçok ki...

Osmanlı Devleti'nde yılda bir kere verilen maaşa ve bazı eyaletlerden toplanan ve yılda bir kere İstanbul'a gönderilen vergiye verilen ad. Bu gibi eyaletlerde mirî toprak düzeni olmadığı gibi, dirlik ...

Baltık Denizi kıyıları boyunca yaşamış eski bir Cermen halkı. Batı'da Roma'nın çöküşü sırasında Sakson korsanları, Kuzey Denizi'ne egemen oldular. İ.S. 5. yüzyılın ilk yarısında, Saksonlar hızla Kuzey...

İzmaritgillerden, oval gövdeli, derin yarık ağızlı, eti beğenilen bir balık (Centharis lineatus). 40-60 cm. boyunda olup rengi sarıya çalar ve karagöz balığına benzer. Atlas Okyanusu ve Akdeniz'de yaş...

Orta Çağ'da bugünkü Fransa'da kurulan bir devlet ve bu devlete hâkim olan sülâle. Devlet ve sülâle ismini, devletin kurucusu olan Clovis'in atası Merovée'den alır. Clovis (481-511), Frankları birleşti...

Osmanlı Devleti'nde, bir padişahın ölümü ya da padişahlıktan çekilmesi üzerine yerine seçilen şehzadenin padişahlığının ilân edilmesi dolayısıyla yapılan tören. Ölen ya da saltanattan uzaklaştırılan p...

Çalı veya ağaçlar yâhut da odunlu tırmanıcı bitkiler. Yaprakları basit veya parçalı ve karşılıklıdır. Çiçekler tek eşeyli veya erdişidir. Taç ve çanak yaprakları 4 veya 5 parçalıdır. Meyve eriksi veya...

Zambakgiller (Liliaceae) familyasından soğanla yakın akraba olan tarım bitkisi. Etkili kokusu ve yakıcı tadıyla, yemeklere çeşni ve lezzet katmak amacıyla kullanılan sarımsak, aynı zamanda kimi hast...

Güneydoğu Asya'da, 2.400 km. uzunlukta ırmak. Tibet Platosu'nun doğusundan doğar, güneye akarak Seçvan ve Yuan eyaletlerinden geçtikten sonra Birmanya'ya girer; Birmanya-Tayland sınırının bir bölümünü...

İki basit makara takımının kullanılmasıyla elde edilen ve büyük bir yükü küçük bir kuvvetle dengeleyerek kaldırmaya (ya da indirmeye) yarayan sistem. Makara takımlarından biri üstte sabit, yüke bağlan...

Fatih Sultan Mehmed 29 Mart 1432'de Edirne'de doğdu. Babası Sultan İkinci Murad, annesi Huma Hatun'dur. Fatih Sultan Mehmed, uzun boylu, dolgun yanaklı, kıvrık burunlu, adaleli ve kuvvetli bir padişah...

Devletlerin iç ve dış siyasetlerini, coğrafî etkenleri temel alarak inceleyen siyasal öğreti; coğrafî politika. Bu kavram İsveçli Kiellen'den sonra 1903'te "Politische Geographie" (Siyasal Coğrafya) a...

Dolamaotugillerin örnek bitkisi (Paronychlia serpyllifolia). Asya ve Avrupa'da yetişen, bir ya da çokyıllık olabilen bu bitki yeşil ya da beyaz çiçek açar. ...

Suda yüzme kâbiliyeti olan içi boş cisimler. Kullanılma maksatlarına göre ağaçtan, plastikten, mantardan, demir ve saç levhalardan yapılırlar. Şamandıraların en çok kullanıldığı saha denizciliktir...

Eklem bacaklıların böcekler sınıfından kanatsız bir canlı. İnsan ve öteki hayvanların kanını emerek yaşayan asalak bir böcektir. Dişi pireler erkek pirelerden daha iri olurlar. Çok iyi sıçrarlar. Kona...

Yarı geçirgen bir zar arasından, çözünmüş küçük molekül ve iyonların çözücü içine yayılmasıyla kolloidal çözeltilerin arıtılması. Normal süzgeç kâğıtları (delik çapı 10-3-10-4 cm) kendilerinden 100 ka...

Osmanlılar döneminde belirli konular hakkında yıllık olarak çıkarılan dergi ya da kitaba verilen ad; yıllık. Salnameler tarihî kaynak olarak büyük önem taşır. Devlet ya da özel kuruluşlar tarafından y...

Suda yaşayan ve köstebeğe benzeyen böcekçil bir memeli (Desmana moschata). 25 cm uzunluğundadır, ayakları perdelidir. Esnek bir hortumu vardır. Batı Asya ve Güney Rusya'da yaşar. Kuyruğunun altında ke...

Yaralı dokularda meydana gelen, sindirim sırasında hidroklorik asit salgılanmasını uyaran organik bir bileşik [C3H3N2 . (CH2)2NH2]. İltihap oluşması histaminle ilintilidir. Kan dolaşımına da çeşitli e...