Tekçilik Nedir?
Tek bir ilkeyi özellikle yalnızca maddeyi ya da yalnızca ruhu gerçekliğin temeli sayan öğreti, monizm. Bu öğreti maddeyle ruh, bilinçle dünya ayrımını kaldırır. A. Lalande, tekçiliği "şeylerin bütününü ya tözleri açısından, ya yöneltildikleri yasalar açısından (mantıksal ya da fiziksel yasalar), ya ahlâk açısından birliğe indirgenebilir gören felsefe sistemlerinin tümü" diye tanımlanır. Buna göre maddecilik, idealizm, heptanrıcılık (panteizm) tekçi öğretilerdir. Leibniz, Hegel, Spinoza sistemleri de tekçi sistemlerdir. Bazı filozoflar tekçilikte aşırı bir tutum bulurlar. J. Rostand şöyle der: "Maddeci tekçilikle ruhçu tekçilik arasında ancak çok küçük bir ayrım görüyorum: Her şeyin madde diye adlandırılması ya da her şeyin düşünce diye adlandırılması hemen hemen aynı anlama gelir". Bazen tekçilikte maddeci yorumla ruhçu yorum tek bir şeyin iki ayrı görünümü gibi olur. Bunun en belirgin örneğini Spinoza felsefesinde buluruz. Heptanrıcı bir anlayış içinde Tanrı ile Doğa'yı özdeşleştiren Spinoza bazen maddeci bazen ruhçu bir bakış açısı geliştirir. Yine de onun felsefesi ruhçuluktan çok maddeciliğe yakındır. İngiliz idealist filozoflarının, özellikle F. H. Bradley'in varlıkta birlik bulan öğretisini de tekçilik diye adlandırabiliriz. Bradley'e göre özne (that) nesneden (what) ayrılmaz. Deneysel gerçeklik mutlak'ı yani gerçek gerçekliği örten bir dış görünüştür. Haeckel'in öğretisi de tekçi bir öğretidir. Buna göre evren kendini fiziksel ve kimyasal güçlerle dışlaştırır. Tek gerçeklik tözdür. Töz yasasının evrensel bir değeri vardır. Bu yasa, enerjinin ve maddenin sakınımı yasasını içerir.
