ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Eski Yunan ve Roma'da tüm tanrılara adanan büyük tapınak. Sözcük, Yunanca "pan" (tüm) ve "theos" (tanrı) sözcüklerinden oluşturulmuştur. Günümüzde bazı uluslarda ulusal kahramanların gömüldüğü anıt me...

Arkhimedes'in icat ettiği bir çeşit su pompası. İçinde, çapı kendisininkine yakın bir burgu bulunan boş bir silindirdir. Kolu çevrildikçe, burgu, alttaki suyu yukarı çıkarır. Nil Nehri'nden tarlalara ...

Ahlâkî yaşamın ölçütü olarak duyguyu alan öğretilerin genel adı. Edebiyat terimi olarak Lessing'in etkisiyle J.J. Bode tarafından 1868'de kullanıldı. Duyguyu öne alan, bir edebiyat ürününde duyarlığı ...

Özdeyiş (vecize), bir düşünceyi kısa ve özlü olarak anlatan, kimin söylediği bilinen özlü sözdür. Özdeyişleri atasözlerinden ayıran en önemli özelliği, söyleyenin kimliğinin belli olmasıdır. Bir s...

Çift tuzların çok bilinen bir çeşidi olup, 1+ ve 3+ değerlikli metaller, sülfat kökü ve kristal suyu bulunduran bir bileşik. Genel formülü Me+ M3+ SO4 12H2O şeklindedir. En çok bilineni ve kullanılanı...

Döteryumun O16 oksijen izotupuyla oluşturduğu bileşik (bilimsel adı döteryum oksit, simgesi D2O). Sudan yaklaşık olarak % 10 ağırdır. İlk kez 1932'de Hugh S. Taylor tarafından suyun elektrolizi yoluyl...

Bir mektubun, bir kitabın kenarına ya da sayfa altına yazılan yazılar. Geçmişte bir kitabın metniyle ilgili düşüncelerin, açıklayıcı notların sayfa kenarına yazılması yoluyla, özellikle fıkıh, kelam, ...

Aynı nitelikte olaylar için, değişik veriler kullanılarak sonuç almaya yarayan ve matematiksel bir eşitlik biçiminde genelleştirilmiş simgesel yazılış. Örneğin uzunluğu 1 olan basit bir sarkacın, yerç...

Bir kelimenin nereden geldiğini veya oluş şeklini ve birçok kelimenin ortak kökünü bulma işi. Bu işle uğraşan gramer dalı filolojinin bir bölümü olup, kelimelerin mânâlarının köklerini mümkün olduğu k...

Sıcaklık değişiminden etkilenerek mekanik bir supapı, elektrik anahtarını vb. şeyleri otomatik olarak harekete geçiren aygıt. Termostatlar genellikle bir metal çubuktaki genleşmenin, bir yaydaki biçim...

Demir ya da çelikle vurulduğunda kıvılcım çıkaran bir tür kuvars. Sileks olarak da bilinir. Tarih öncesi dönemlerde birçok aletin yapımında ham madde olarak kullanılmıştır. Çakıltaşı yatakları ender b...

Üzerinde çalıştığı toprak parçasına bağlı, senyörüne karşı angaryayla ve ürününün bir bölümünü (ya da zamanla para) vermekle yükümlü Orta Çağ köylüsü, toprak kölesi. Feodal hiyerarşinin tabanında yer ...

Napoléon'u yenilgiye uğratan müttefik devletler tarafından, Avrupa'ya yeni bir düzen vermek amacıyla toplanan kongre (1814-1815). Kongre, Paris Antlaşması (30 Mayıs 1814) uyarınca toplandı. Müttefikle...

Opera, operet, oratoryo vb. yapıtların metni. Bu metni içeren kitap ya da bir pandomimayı ya da baleyi açıklayan broşür de bu adla anılır. Libretto yazarlarına "librettist" denir. Çoğu besteciler, lib...

Sıvı evredeki bir maddenin katı evreye geçmesi. Katılaşma da denir. Her sıvı, belli basınçta, belli bir sıcaklık derecesinde donar. Belirli koşullar sağlandığında sıvılar bazen bu sıcaklığın altında b...

İran'da egemenlik süren Pers hanedanı (224-651). Hanedanın kurucusu Ardaşir, Part İmparatoru V. Artabanos'u yendi ve imparatorluğun başkenti Ktesiphon'u ele geçirdi (226). Roma ile başlayan savaşlar, ...

İnsan beyninde bulunan ve nöron denilen sinir hücrelerinin çalışma ilkelerini kullanarak çalışmak üzere tasarlanmış bilgisayar programları. Bu programlar, insan beyni gibi davranarak, belli düzenlerin...

Kurtuluş Savaşı sırasında kurulan ve Kurtuluş Savaşı'na karşı olan bir cemiyet. Cemiyet, Şubat 1919'da İstanbul'da kuruldu. Kurucularının fikrine göre Osmanlı Devleti'nin Mondros Mütarekesi ile içine ...

Bakteri, mantar ve bitki hücrelerinde hücre zarının üzerinde yer alan yapı. Bitki hücrelerinde selüloz telleriyle pektin, lignin, hemiselüloz vb. maddelerden oluşur. Bitki hücrelerini dış etkenlerden ...

Ağaçsivri farelerini, maymunları ve insanı içeren memeli takımı. Primates takımının iki alt takımı olan Prosimii ağaçsivri farelerini ve maki galago, lori gibi ilkel maymun türlerini; diğer alt takım ...

Kükürt ve azot içeren, trombin oluşumunu ve etkisini önleyerek kanın pıhtılaşmamasını sağlayan kompleks bir organik asit. Karaciğerde, kaslarda, akciğerlerde, dalak ve öteki dokularda bulunur. Tıpta k...

Osmanlı ordusunda bir asker sınıfı. Sınırlarda ya da sınırlara yakın yerlerde otururlar, düşman arazisine yaz-kış sürekli akın yaparlardı. Sefer zamanı, üç günlük bir mesafeyle ordunun büyük kısmının ...

Volkanları ve volkan etkinliklerini inceleyen bilim dalı. Yanardağbilim olarak da bilinir. Volkanlara ilişkin çalışmalar çok eski çağlarda başlamakla birlikte, ilk bilimsel araştırmalar 19. yüzyılın b...

Osmanlı İmparatorluğu zamanında devlet adamlarına ve müftü, kazasker gibi yüksek rütbeli din adamlarına aylık yerine verilen ayniyat ya da para. Arpalığın ne zaman ve hangi hükümdar zamanında verilmey...

mahallî idârelerin (il özel idâresi, belediye, köy) yapacakları hizmetlerin gerçekleşmesi için kredi vermek, yatırım projelerinin yapılmasını sağlamak ve diğer bankacılık hizmetlerini yapmak gâyesiyle...